را مبغوض میدارد.

این، رفتار متکبرانه است ولی اسلام خود تکبر را در میدان جنگ هم مبغوض میدارد و در همه جا مبغوض میدارد. هیچ یک از افرادی که وارد فقه الحدیث هستند نگفته است که خود تکبر به عنوان یک خلق و خوی و یک حالت روانی استثناء پذیر است، در میدان جنگ خوب است، در غیر میدان جنگ بد است، در کجا خوب است، در کجا بد.

پس «تکبر» در این موارد یعنی رفتار متکبرانه. اینجا هم در مورد زن- به قرینه اینکه میگوید: لَمْ تُمَکنْ مِنْ نَفْسِها- نمیگوید زن خوب است متکبر باشد مطلقاً، حتی با زنان دیگر. نه، زن با زنان دیگر نباید متکبر باشد. با محارم خودش چطور؟

با شوهرش، با پدرش، با برادرش، با عمویش، با داییاش. بدیهی است که با اینها نیز نباید متکبر باشد. انسان هم که دو جور خلق نمیتواند داشته باشد. آدم یا متکبر است یا متکبر نیست. این حدیث میگوید زن در مقابل مرد نامحرم رفتارش متکبرانه باشد. البته «زَهْو» که اینجا آمده با کلمه «تکبر» کمی فرق دارد، یعنی رفتارش بزرگ منشانه باشد. آن تواضعها و فروتنیهایی که مثلًا یک مرد در مقابل مرد دیگر یا یک زن در مقابل زن دیگر و یا یک زن در مقابل یک مرد محرم، از خود نشان میدهد که قدم شما روی چشم، دل ما را روشن کردید، تشریف بیاورید و از این قبیل، برای زن شایسته نیست که در مقابل مرد نامحرم از خود نشان دهد و این همه خودش را کوچک کند. زن در مقابل یک مرد نامحرم که قرار میگیرد، باید خودش را بگیرد. و لهذا میفرماید که اگر زن با یک مرد نامحرم اینطور رفتار بکند، آن نامحرم همیشه میان خودش و آن زن یک حریم و یک دورباش قائل میشود. پس این تکبر مربوط به رفتار شد نه مربوط به خلق. خود حدیث نشان میدهد که اگر زن اینجور باشد، مرد نامحرم را بر خود متمکن نمیکند. ما یک اصلی را همیشه گفتهایم که اسلام بهطور کلی میخواهد یک حریمی، هم عملی مثل آنچه که در مورد پوشش گفته است و هم اخلاقی مثل آنچه که در اینجور موارد میگوید، میان مرد و زن نامحرم وجود داشته باشد، و این حریم جلو آن اشتعالی را که خطر آن همیشه وجود داشته و دارد میگیرد.

پس این، رفتار متکبرانه است نه خود تکبر.