مفهومهای خالی و لااقل غیرقابل اثباتند، پس آنچنان باید زیست که منافع خود را بهتر میتوان حفظ کرد.

اما اگر مقصود ما از نظریه اخلاقی این باشد که چگونه باید زیست که مقدس و باارزش و متعالی باشد، مکتب اهل شک فاقد نظریه اخلاقی است.

نظریه اپیکوریان

یکی از فلاسفه معروف یونان قدیم مردی است به نام «اپیکور». این مرد در سال 342 پیش از میلاد یعنی شش سال پس از مرگ افلاطون، در آتن تولد یافته است.

او در حکمت نظری پیرو ذیمقراطیس و طرفدار آتمیسم است، گو اینکه گفته میشود خود معترف به دینی که از ذیمقراطیس دارد نیست؛ و در حکمت عملی لذتگراست، یعنی لذت را مساوی با خیر و خوبی میداند و وظیفه هرکس را تحصیل لذت و فرار از رنج میداند.

اپیکور لذاتی را که به دنبال خود رنج میآورند، سخت نکوهش میکند. به همین دلیل مخالف با عیاشی و لذت پرستی به مفهوم دم غنیمت شماری است. ولی علی رغم نظریه او، در میان مردم گرایش به عیاشی و دم غنیمت شماری به «اپیکوریسم» معروف شده است.

اپیکور لذات را به متحرک و ساکن، و یا فعال و منفعل تقسیم میکند. مقصودش از لذات متحرک یا فعال لذاتی است که انسان در اثر گرایش و تحصیل چیزی به دست میآورد. این گونه لذات معمولًا ناشی از یک درد است و به دنبال خود نیز درد و رنج و لااقل فرسودگی و خستگی میآورد، مثل لذت غذا خوردن یا لذت جنسی یا لذت جاه و مقام. ولی لذت ساکن همان حالت آرامشی است که از نبودن رنج پدید میآید، مثل لذت سلامت. اپیکور لذت ساکن را توصیه میکند نه لذت متحرک را.

اپیکور همواره به سادگی توصیه میکند و از این جهت فلسفهاش به فلسفه کلبیون نزدیک میشود. میگوید:

در حالی که به آب و نان روز میگذارم، تنم از خوشی سرشار است و بر خوشیهای تجمل آمیز آب دهان میاندازم، نه به خاطر خود آن خوشیها