کالایی را میدهد برای اینکه چیزی بیشتر از سرمایه اصلیاش (یعنی اصل سرمایه را با یک مقدار سود) بگیرد. فرمود: این عبادت، عبادت تاجرانه است. و بعضی خدا را پرستش میکنند از ترس. فرمود: این عبادت، عبادت غلامانه است، عبادت بردگان است؛ مثل عمل بردگان است که در زیر شلاق اربابها قرار میگیرند در حالی که به آنها تکلیف میکنند، و آنان از ترس اینکه اگر تکلیف را انجام ندهند شلاق میخورند تکلیف را انجام میدهند. ولی بعضی خدا را عبادت میکنند شُکراً یعنی سپاسگزارانه، یا در بعضی احادیث: حُبّاً از روی دوستی، یعنی خدا را پرستش میکند فقط به دلیل اینکه او را دوست دارد. او در واقع فطرتش در شعور آگاهش هم منعکس است، خدا را آن گونه عبادت میکند که فطرت خداپرستی اقتضا مینماید.

چون خدا را دوست دارد، پرستش میکند. اگر خدا بهشت و جهنمی هم خلق نکرده بود، او خدا را پرستش میکرد.

الهی ما عَبَدْتُک خَوْفاً مِنْ نارِک وَ لا طَمَعاً فی جَنَّتِک بَلْ وَجَدْتُک اهْلًا لِلْعِبادَةِ فَعَبَدْتُک [1].

خدایا من تو را پرستش نکردم از ترس آتش جهنمت، و پرستش نکردم به طمع بهشتت، بلکه فقط تو را شایسته پرستش میبینم.

این کلمه اهْلًا لِلْعِبادَةِ خیلی معنی دارد. فقط به دلیل اینکه تو، تو هستی و من، من هستم [تو را عبادت میکنم.] طبیعی ترین چیزها در عالم این است که تو معبود باشی و من عابد و پرستنده. نمیدانم به مضامین دعای کمیل، این دعای عالیة المضامین، هیچ توجه دارید؟ مضامین این دعا را از اول آن: اللَّهُمَّ انّی اسْأَ لُک بِرَحْمَتِک الَّتی وَسِعَتْ کلَّ شَی ءٍ تا آخر: وَ سَلَّمَ تَسْلیماً کثیراً با دقت مطالعه کنید ببینید علی چه میگوید و معنی پرستش عاشقانه و سپاسگزارانه و معنی از خود خارج شدن چیست. با توجه به اینکه در منطق علی کوچکترین اغراق و مبالغه نیست، خصوصاً آنجا که با خدای خودش سخن میگوید، به جملههایی میرسیم که برای