نداشت. مقصود این نیست؛ مقصود چیز دیگری است که از خود قرآن کریم و همچنین از کلمات امیرالمؤمنین علی علیه السلام- که به مناسبت کلمات آن حضرت وارد این بحث شدیم- استفاده میشود. در سوره آل عمران میفرماید:

زُینَ لِلنّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنینَ وَ الْقَناطیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَیلِ المُسَوَّمَةِ وَ الْانْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِک مَتاعُ الْحَیوةِ الدُّنْیا وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ [1].

در این آیه چند چیز از اموری که مورد علاقه آدمی در دنیاست نام برده شده: زن و فرزند، پولهای انباشته طلا و نقره، اسبهای عالی که مظهر جلال و حشمتاند، چهارپایان و کشت و زرع. و این آیه در مقام انتقاد و مذمت هم هست، دنیای مذموم و مردود را ذکر میکند. چه چیز را مذمت میکند؟ خود این امور را؟ خود زن و فرزند و ثروت و اسب و زراعت را؟ نه. علاقه و میل به این امور را؟ آن را هم نه. پس چه چیز را؟ دلخوش بودن و سرگرم بودن به این امور را، راضی و قانع بودن به اینها و غفلت کردن از ماورای اینها را. زُینَ لِلنّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ این علایق در نظر اینها جلوه کرده و آنها را ربوده و از خود بیخود کرده، به اینها دلخوش و سرگرمند و درباره غیر این امور فکر نمیکنند، خیال میکنند زندگی جز این چیزی نیست، دوست داشتنی غیر از اینها نیست، حد فکر و سطح اینها این شده (ذلِک مَبْلَغُهُمْ مِنَ الْعِلْمِ) [2].

درباره مرد عابدی که به خاطر منافع مادی از اطاعت خدا سر پیچید، میفرماید: وَ اتْلُ عَلَیهِمْ نَبَأَ الَّذی اتَیناهُ ایاتِنا فَانْسَلَخَ مِنْها فَاتْبَعَهُ الشَّیطانُ فَکانَ مِنَ الْغاوینَ داستان آن مرد [را بر ایشان بخوان] که آیات خود را به او تعلیم دادیم و او آنها را از خود جدا ساخت و شیطان او را دنبال کرد و او از گمراهان شد، وَ لَوْ شِئْنا لَرَفَعْناهُ بِها وَلکنَّهُ اخْلَدَ الَی الْارْضِ وَ اتَّبَعَ هَویهُ [3] اگر ما میخواستیم او را بالا میبردیم با آن آیاتی که به او دادیم، اما او خودش را به زمین و طبیعت چسباند و چنگالهای