مگر نه این است که تو یتیم و بیپناه بودی و خداوند تو را در پناه خود گرفت؟ مگر نه این است که تو گمراه بودی و خداوند تو را با نور خویش هدایت کرد؟ مگر نه این است که تو فقیر بودی و خداوند تو را با مال و خواسته فراوان بینیاز کرد؟ پس یتیمان و بیپناهان را زیردست قرار نده و آنها را پناه بده، و هم سائلان و فقیران را از خود مران و نعمتهای پروردگار را بازگو کن [1] علی علیه السلام میفرماید: یکی از بلاها و بدبختیها فقر مالی است، و از فقر بالاتر و سختتر بیماری تن است که آدمی علیل و مریض بوده باشد، و از بیماری تن سختتر و بدتر بیماری روح و روان است که آدمی گرفتار امراض روحی بوده باشد، مبتلا به عُجب و خودپسندی یا حسادت یا عناد و لجاج یا بخل و خسّت و نظرتنگی یا ترس و جبانی و امثال اینها بوده باشد.

هرکسی که به دیگری کمکی بنماید یک نوع حقی به عهده او پیدا میکند. مقدار و اندازه آن حق، تابع مقدار و میزان ارزش کمکی است که کرده است. بالاترین حقی که کسی بر کس دیگر پیدا میکند، حق تعلیم و ارشاد و هدایت است. علی علیه السلام فرمود: اگر کسی یک حرف، مرا بیاموزد مرا بنده خویش ساخته است. دانشمند بزرگ اسلامی سید رضی که جمع کننده نهج البلاغه است، به مناعت و عزت نفس معروف است. در همه عمر از کسی چیزی قبول نکرد و حتی روزی که پدرش چیزی به او هدیه کرد نپذیرفت، تا آنکه اتفاق افتاد که یکی از استادان و معلمان وی کتابی یا چیز دیگری به او اهدا کرد. ابتدا خواست نپذیرد و چنین عذر آورد که در همه عمر از احدی چیزی نپذیرفتهام و حتی زیر بار منت پدرم نیز نرفتهام. استاد گفت:

مگر نمیدانی که در اسلام حق استاد و معلم از حق پدر بالاتر است؟ در مقابل این منطق، سید رضی نتوانست مقاومت کند و ناچار پذیرفت.

علم در ذات خود شریف است. فرا گرفتن علم، عبادت و طاعت است. تعلیم دادن و یاد دادن به شاگردان بالاترین عبادتهاست. حق استاد و معلم و راهنما از هر حقی بزرگتر و بالاتر است.