ندارند استثناء شدهاند. استثناء به صورتی ذکر شده که اختصاص ندارد به اینکه استضعاف به این صورت باشد؛ همانطوری که ممکن است منشأ استضعاف، عدم امکان تغییر محیط باشد ممکن است این جهت باشد که ذهن انسان متوجه حقیقت نشده باشد و به این سبب از حقیقت محروم مانده باشد». [1]

روایات زیادی وارد شده که مردمی که به عللی قاصر ماندهاند مستضعف به شمار میروند [2].

در آیه 106 از سوره توبه میفرماید:

و آخرون مرجون لامر اللّه امّا یعذّبهم و امّا یتوب علیهم، و اللّه علیم حکیم.

«گروه دیگر کارشان احاله میشود به امر خدا، یا آنها را معذّب میکند و یا بر آنها میبخشاید؛ خداوند دانا و حکیم است.»

کلمه «مرجون لامر اللّه» از این آیه اقتباس شده است.

در روایت آمده است که امام باقر (ع) درباره این آیه فرمود:

«همانا قومی بودند در صدر اسلام که ابتدا مشرک بودند و مرتکب جنایاتی بزرگ شدند، حمزه و جعفر و امثال اینها را از مسلمین کشتند؛ اینها بعد مسلمان شدند، شرک را رها کردند و به توحید گراییدند؛ اما ایمان در قلب آنها راه نیافت که در زمره مؤمنین قرار گیرند و استحقاق بهشت پیدا کنند و در عین حال از جحود و عناد هم که موجب معذّب بودن آنها بود دست برداشته بودند؛ اینها نه مؤمن بودند و نه کافر و جاحد، اینها هستند مرجون لامر اللّه که امرشان حواله به خداست». [3]

در حدیث دیگر آمده است که «حمران بن اعین» گفت:

از امام صادق (ع) درباره مستضعفین پرسش کردم، فرمود آنان نه در زمره مؤمنانند و نه در زمره کافران، آنها «مرجون لامر اللّه» میباشند [4] هر چند از مفاد آیه «مرجون لامر اللّه» استفاده میشود که درباره آنها خوب است گفته شود کار اینها با خداست، ولی از لحن آیه مستضعفین اشارهای به شمول عفو و