مشرقها و مغربها

قرآن دربعضی از آياتش تعبير به مشرقها و مغربها میکند (در سوره والصافّات نيز اين تعبير را داشتيم) نه مشرق و مغرب. درست است که ما بگوييم مشرق و مغرب؛ قسمتهای معموره دنيا را به گونهای تقسيم کردهايم، قسمتهای غربی و قسمتهای شرقی، که الآن هم ما میگوييم شرق و غرب؛ قسمتی را میگوييم مشرقزمين و قسمتی را مغربزمين. ولی به دقت، مشرقها و مغربهاست. خود همين خورشيد به عدد نقطهها مشرق و مغرب دارد. مثلًا آنجا که خورشيد بر تهران طلوع میکند که افق، نقطه مقابل آن حساب میشود اگر محاذاتش را از زمين حساب کنيم نقطههای معينی خواهد بود. خود تهران باز برای جاهای ديگری مشرق است يعنی مشرقِ جاهای ديگر است، و همينطور. از اين جهت مشارق و مغارب گفته شده است.

و بعلاوه گفتهاند يک خورشيد که در عالم نيست، خورشيدها در عالم هست و زمينها در عالم هست، بنابراين مشرقها هست و مغربها. تازه هر ستارهای شروقی دارد و غروبی.

پس «قسم به پروردگار مشرقها و مغربها» در واقع يعنی قسم به پروردگار همه اين عالم عِلوی، هرچه که در بالای سر شماست و هرچه شروق و غروبی هست.انّا لَقادِرونَ که ما ناتوان نيستيم و قادريم عَلی انْ نُبَدِّلَ خَيْراً مِنْهُمْ که همين جنابها را در همين دنيا از بين ببريم و بهتر از آنها