بيا پيش ما، و الّا از نظر اينکه انسان بخواهد با خدا مناجات کند زمين غصبی و غير غصبی فرق نمیکند، لباسغصبی و غير غصبی فرق نمیکند. ولی خدا چنين نمازی را هرگز از انسان نمیپذيرد که تو با جامهای که حق مردم و مال مردم است و غصب است بخواهی نماز بخوانی.

میگويد همهتان رو به يک نقطه بايستيد؛ با اينکه خود قرآن در باب قبله میگويد که شما به هر طرف بايستيد رو به خدا ايستادهايد، خيال نکنيد که اگر رو به کعبه بايستيد رو به خدا ايستادهايد ولی اگر رو به ترکستان بايستيد ديگر رو به خدا نايستادهايد.فَايْنَما تُوَلّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ [1] به هر طرف رو کنيد رو به خدا ايستادهايد. اما يک مصلحت بزرگ ديگری در کار است که اولًا همه مردم رو به يک جهت بايستند.

اين، درس يک هدف داشتن و رو به يک سو داشتن و يک جهت بودن است. ثانياً آن خانهای را انتخاب کنند که انَّ اوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ [2] است، اوّل مسجدی است که برای عبادت وضع شده است؛ رو به اوّل مسجد عالم بايستند که از زمان ابراهيم بلکه حتی قبل از ابراهيم و مطابق روايات از زمان نوح بوده است، اوّل معبدی که در عالم برای عبادت درست شد. نماز که میخوانيد، در حال نماز خودتان را ضبط کنيد، نخنديد، يعنی احساسات شما تحت ضبط شما در بيايد. نگرييد مگر برای خدا. اين احساس شما تحت ضبط شما در بيايد. رويتان را به طرف راست يا چپ و يا پشت سر نکنيد. کلامی که کلام آدمی باشد، يعنی از نوع سخنانی که با يکديگر حرف میزنيد، در وسط نماز به زبان شما جاری نشود؛ مثلًا به کسی بگوييد برو، بيا، بله و اين جور حرفها؛ اينها نماز شما را باطل میکند. با طهارت باشيد؛ بدنتان طاهر باشد لباستان طاهر باشد. طهارت از حَدَث

[1]. بقره/ 115.

[2]. آلعمران/ 96.