عَذابٌ عَظیمٌ هر آینه میرسید به شما عذاب عظیم، هم در دنیا و هم در آخرت، به خاطر چیزهایی که در آن وارد شدید، یعنی درباره آن چیزها بدون دلیل حرف زدید. فقط لطف خدا جلو عذاب دنیا و آخرت را گرفت. پس متوجه باشید، دیگر چنین کاری نکنید.

کدام گناه و افاضه؟ در چه چیزی ما فرو رفته بودیم و مرتب غور میکردیم و حرفش را میزدیم؟ اذْ تَلَقَّوْنَهُ بِالْسِنَتِکمْ آنگاه که به زبان خودتان تلقی میکردید، یعنی زبان به زبان در میان شما میگشت، وَ تَقولونَ بِافْواهِکمْ ما لَیسَ لَکمْ بِهِ عِلْمٌ یک چیزی که اصلًا در دل شما جا نداشت، چون نمیدانستید، ولی در دهانهای شما میگشت، وَ تَحْسَبونَهُ هَیناً خیال میکردید یک امر کوچکی است اما وَ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظیمٌ و حال آنکه این در نزد خدا خیلی بزرگ است؛ صحبت آبروی مسلمین است و اینجا که مخصوصاً آبروی پیغمبر است. وَ لَوْلا اذْ سَمِعْتُموهُ قُلْتُمْ ما یکونُ لَنا انْ نَتَکلَّمَ بِهذا چرا آن وقتی که شنیدید، نگفتید که ما اصلًا حق نداریم در این باره حرف بزنیم و این را بازگو کنیم؟ باید میگفتید: ما یکونُ لَنا انْ نَتَکلَّمَ بِهذا برای ما چنین حقی نیست که در این باره سخنی بگوییم، سُبْحانَک هذا بُهْتانٌ عَظیمٌ بلکه باید میگفتید: سبحان اللَّه، این یک تهمت و دروغ بسیار بزرگ است [1]. یعِظُکمُ اللَّهُ انْ تَعُودوا لِمِثْلِهِ ابَداً خدا شما مسلمانها را موعظه میکند که مبادا دیگر به مانند این قضیه برگردید و تکرار کنید. تا دامنه قیامت متوجه باشید که دیگر ابزار دست یک جمعیت نشوید، دروغهای دشمنان را علیه خودتان اشاعه ندهید. وَ یبَینُ اللَّهُ لَکمُ الْایاتِ وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَکیمٌ خدا این طور آیات خودش را برای

[1]. گفتیم باید منفی سخن بگوییم، یعنی اگر کسی گفت، ما بگوییم: دروغ است. نه تنها مثبت حرف نزنیمو خودش را پخش نکنیم، بلکه باید منفی حرف بزنیم، یعنی در جواب دیگران بگوییم: دروغ است.