گذشته از این چون همین ترکیبات تا آخرین ریشه خود (ماده و انرژی) در حرکت و تحول‌اند بنابراین هیچ مهیتی و ذاتی در دو لحظه در یک حال باقی نخواهد ماند خواه در خارج و خواه در ذهن (زیرا ذهن نیز خاصه مادی مغز است) پس اتکاء

آشنایان به منطق و فلسفه می‌دانند که بسیاری از مسائل در منطق و در فلسفه مبتنی بر مسأله تکثر ماهوی تصورات و اختلافات ذاتی اعیان خارجیه است و از این مسأله سرچشمه می‌گیرد و بسیاری از مسائل دیگر پایه و اساس این مسأله به شمار می‌رود.

مثلًا مبحث معروف مقولات ده گانه یا پنجگانه یا دوگانه (به حسب اختلاف نظری که بین دانشمندان بوده) در منطق و فلسفه که ماهیات را به نحو مخصوصی دسته بندی می‌کرد و جهات مشترک آنها را از جهات اختصاصی تمیز می‌داد مبتنی بر این مسأله است (بر خلاف مقولات دوازده گانه کانت که امور انتزاعی و اعتباری را به میان آورده) و همچنین مبحث معروف «تعریفات جنسی و فصلی» در منطق از این مسأله سرچشمه می‌گیرد و مبحث معروف «صور نوعیه» در فلسفه از پایه‌ها و ریشه‌های این مسأله به شمار می‌رود.

علی ای حال نظریه متن راجع به ادراکات حقیقی متکی به این است که ما پاره‌ای از صور ذهنیه خود را «ماهیات» بدانیم از قبیل صورت ذهنی انسان و اسب و درخت و غیره و آن ماهیات را با یکدیگر مختلف بالذات و نماینده انواع خارجیه متباین بالذات بدانیم.

ولی روی اصول علمی جدید می‌توان مطلب بالا را از دو راه مورد مناقشه قرار داد، یکی از راه انکار اختلافات ذاتی انواع خارجیه یعنی انکار این جهت که انسان و سنگ و درخت و مس و آهن هر یک دارای ذات و ماهیت جداگانه هستند و ذاتاً با یکدیگر اختلاف دارند و یکی از راه انکار یکسان ماندن ماهیات اشیاء یعنی انکار اینکه هر چیز دارای هر ماهیتی که هست برای همیشه همان ماهیت را دارا خواهد بود.

توضیح اینکه: اما نظریه تباین ذاتی انواع که مطلب بالا متکی به آن است این است که ما اشیاء و واقعیتهای خارجی را دسته بندی کنیم و هر دسته‌ای را دارای ذات‌