نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 196
آیات نازل شده قرآن سخن میگوید، آیه «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً» [1] را آخرین آیه میشمارد و استدلال میکند که این آیه درباره انتصاب امیر مؤمنان علی علیه السّلام در غدیر خم نازل گردید. عین عبارت او، از این قرار است: «و کان نزولها یوم النصّ علی أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب- صلوات اللّه علیه- بغدیر خم». [2] این عبارت، مطابق چاپ لیدن و نیز چاپ مصر و نجف است؛ ولی اخیرا در لبنان در آن دست برده و با تغییر عبارت، آن را تحریف کردهاند؛ بدین صورت: «و کان نزولها یوم النصر علی أمیر المؤمنین بعد ترحّم» که کاملا بیمعناست. غافل از آنکه چاپهای فراوان کتاب، این رسوایی را افشا میکند. تحریف کنندگان، فراوان به چنین رسواییهایی گرفتار شدهاند.
16. تفسیر خازن (لباب التأویل فی معانی التنزیل)
علاء الدین، ابو الحسن علی بن محمد بغدادی مشهور به خازن (متوفای 725)؛ نیاکانش بغدادی الاصل بودند. در یکی از روستاهای «شیحه» حلب زاده شد. دوران تحصیل خود را در دمشق گذراند و به حلب بازگشت. در آنجا مسؤول کتابخانه مدرسه سمیساطیه شد و بدین سبب به خازن مشهور شد. در کنار مدیریّت کتابخانه به کار تحقیق و تألیف مشغول گشت و در زمینه سیره پیامبر و شرح و نقد حدیث و تفسیر قرآن، کتابهایی تألیف کرد. تفسیر «لباب التأویل» در حقیقت مختصری است از تفسیر «معالم التنزیل» بغوی که آن نیز گزیدهای از «تفسیر ثعلبی» نیشابوری است. لذا این تفسیر گزیده گزیده است و همان ویژگیهای تفاسیر اصل را دارد و با دقت و امانت و خلوص نیّت شکل گرفته و مورد اعتنای خاص و عام قرار گرفته است. همین ویژگی باعث شد که در اینجا از این تفسیر یاد کنیم؛ زیرا مراجعه کنندگان به دو تفسیر یاد شده در صورت لزوم میتوانند گمشده خود را در این تفسیر گزیده بیابند.