تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 167

آیاتی که جبرئیل می‌آورد- توسط پیامبر تفسیر می‌شد. این مطلب به همان نکته اشاره دارد که از ابن مسعود و شاگردش سلمی نقل کردیم. ابن تیمیه روایت سلمی را نقل به معنا و در کتاب خود آورده است که می‌گوید: «اساتید قرائت ما نقل کردند:
هر گاه ده آیه از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله می‌آموختند، آنها را پشت سر نمی‌گذاشتند مگر اینکه معنای آن و احکام عملی در ضمن آن را نیز بدانند که بدین شکل، قرآن و نحوه عمل به آن را همزمان می‌آموختند» [1].
خطیب می‌گوید: «این حدیث، کهن‌ترین نقل تاریخی است که به واسطه آن، شیوه تعلم قرآن توسط مسلمانان صدر اسلام به ما معرفی شده است. مسلمانان در صدر اسلام نمی‌کوشیدند تا حجم معلوماتشان افزوده شود، بلکه همت بر آن می‌نهاده‌اند که آنچه را که می‌آموزند نیک بیاموزند و خوب عمل کنند» [2].
و اما درباره آنچه ذهبی مورد استناد قرار داده و گفته: «آنچه را پیامبر صلّی اللّه علیه و آله بیان نفرموده عبارت است از آیاتی که دانستن آن مخصوص خداوند است؛ مانند علم به زمان رستاخیز و حقیقت روح و دیگر امور غیبی که خداوند پیامبرش را هم از آنها آگاه نساخته است» [3]، باید گفت: این سخن جای بسی شگفتی است؛ زیرا در قرآن آیه‌ای که آگاهی در آن منحصر به خداوند باشد وجود ندارد و اگر چنین بود خداوند آن آیه را نازل نمی‌فرمود و در دسترس عموم نمی‌گذارد، حال آنکه همه آیات قرآن- حتی حروف مقطعه را- تفسیر نموده‌اند. چگونه ممکن است خداوند آیاتی فرو فرستاده باشد که نخواهد مردم معانی آنها را بدانند یا مفسران نتوانند آن را تفسیر کنند؟! بنابراین، صحیح این است که بگوییم پیامبر صلّی اللّه علیه و آله برای امت، به ویژه اصحاب کبار تمامی معانی آیات قرآن کریم را بیان داشته است و تمامی اهداف و مقاصد شریف قرآن را برایشان شرح داده است. به ویژه که احادیث بر جای مانده از ائمه علیهم السّلام درباره فروع احکام و مفاهیم قرآن را بدان ضمیمه نماییم، که در این صورت هیچ نقطه ابهامی درباره مفاهیم قرآنی باقی نخواهد ماند.

[1] ر. ک: رسالة الاکلیل، در ضمن دومین مجموعه از رسائل ابن تیمیه، ص 32.
[2] حاشیه مقدمه ابن تیمیه در اصول تفسیر، ص 6.
[3] التفسیر و المفسرون، ج 1، ص 53 و 54.

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 1 صفحه : 167

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست