جهان كل است و در هر طرفة العين *** عدم گردد و لا يبقى زمانين

دگر باره شود پيدا جهانى *** بهر لحظه زمين و آسمانى](

يب - و هذا الفقير الى الله الغنى المغنى ناظر الى تجدد الامثال فى عدة مواضع من دفتر دل , منها : (

زكن هر دم قضا آيد به تقدير *** دهد اسم مصور را به تصوير

كه دائم خلق در خلق جديد است *** كه از هر ذره صد حب حصيداست

زگلبن هاى اين گلشن دما دم *** بهر سو نفحه ها آيد به آدم

ولى روض الأنف باشد بهر دم *** كه تكرار تجلى نيست فافهم

زشأن كل يوم هو فى شان *** در عالم هرچه ميباشد از ايشان

دو آن هيچ چيزى نيست يكسان *** زاجرام وز اركان وزانسان

زبس تجديد امثالش حديد است *** و هم فى لبس من خلق جديد است

بهر آنى جهانى تازه بينى *** چو در يك حد ويك اندازه بينى

زچابك دستى نقاش ماهر *** ترا يك چيز بنمايد بظاهر

زبس تجديد امثالش سريع است *** ندانى هر دمت شكل بديع است

جهان از اينجهت نامش جهانست *** كه اندر قبض و بسط بى امانست

دمادم در جهيدن , هست آرى *** كه يك آنش نميباشد قرارى

چو باشى در كنار نهر آبى *** كه از شيبى روانست باشتابى

ببينى عكس تو ثابت در آنست *** همى دانى محل آن روانست

گمانت عكس ثابت , آب سيال *** به يكجا جمع گرديدند فى الحال

ولى اين رأى حس ناصوابست *** كه گويد عكس تو ثابت در آبست

خرد از روى معيار دقيقى *** بگويد اين بود حكم حقيقى

كز آب و انعكاس نور ديده *** شود عكس تو هرآنى پديده

نمايد اين توالى مثالت *** چو عكس ثابتى اندر خيالت)

يج - ان كل جوهر جسمانى له طبيعة سيالة متجددة , و له أيضا أمر ثابت مستمر باق , نسبته إليها نسبة الروح إلى الجسد . و هذا كما أن الروح الانسانى لتجرده باق , و طبيعة