حال آن كه مطلب را روشن گفته و راز را بر ملا ساخته است. بنابراين هر كس از ازدواج سر باز زند از كشت رو گردانده و بذر را مهمل گذاشته و ابزارى را كه خداوند آماده ساخته بود، معطّل گذاشته و بر خلاف مقصود فطرت و حكمتى كه از ظواهر آفرينش بر مى‌آيد و آن را بر اين اعضا با خطّ خدايى- نه با حروف و اصوات- نوشته‌اند عمل كرده و هر كه داراى بينش الهى بوده و در ادراك دقايق حكمت ازلى ژرف نگر باشد، آن خطوط را مى‌خواند. از اين روست كه شريعت اسلام، كشتن و دفن فرزندان زنده را در زير خاك گناهى بزرگ شمرده است، زيرا اين عمل جلوگيرى از به كمال رسيدن وجود است و به اين نكته اشاره كرده، آنكه گفته است: نطفه را بيرون رحم ريختن، يكى از راههاى زنده بگور كردن اولاد است. پس هر كه ازدواج كند براى كامل ساختن آنچه خداوند كمال آن را دوست دارد، كوشيده است، هر كه خوددارى كند، آنچه خداوند ضايع ساختن آن را دوست ندارد ضايع ساخته است. به سبب علاقمندى به بقاى نفوس است كه خداوند دستور اطعام داده و بر آن تشويق فرموده و با عبارت قرض، آن را بيان كرده، مى‌گويد: من ذَا الَّذِي يُقْرِضُ الله قَرْضاً حَسَناً«31» اگر بگويى: اين سخن كه شما گفتيد: بقاى نفس و نسل، محبوب خداست مى‌رساند كه فناى نفوس خلاف رضاى خداست و اين خود نوعى تفاوت بين مرگ و زندگى نسبت به اراده پروردگار است و واضح است كه همه اينها بستگى به مشيّت خداوند دارد و خداوند بى‌نياز از جهانيان است پس مرگ و زندگى و بقا و فناى مردم در پيشگاه او چه فرقى داردي

بدان، كه اين سخن حقى است كه از آن قصد باطل كرده‌اند، زيرا آنچه ما گفتيم با نسبت دادن خير و شرّ و سود و زيان همه موجودات به اراده حق تعالى منافاتى ندارد.

ليكن محبّت و انزجار ضدّ يكديگرند، با اين حال با اراده ضدّيتى ندارند، چه بسا كارهايى كه اراده مى‌شوند ولى ناپسندند و چه بسا كارهايى كه اراده مى‌شوند و پسنديده‌