نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 414
گوشزد و زشتى كار زشت و نيكى كار نيك را به او يادآورى كنى.
البته اين كارها بايد در خلوت انجام گيرد و كسى از آن اطلاع نيابد و آنچه
در حضور مردم صورت گيرد، سرزنش و افشاگرى و رسوا كردن است ولى آنچه در خفا
انجام پذيرد صميميت و خيرخواهى است زيرا پيامبر (ص) فرمود: «مؤمن آيينه
مؤمن است»«38» يعنى- همچون آيينه- در او مىبيند آنچه را كه از خود
نمىبيند. بنابراين، شخص معايب خود را به وسيله برادرش مىشناسد در صورتى
كه اگر تنها بود نمىشناخت، همان طورى كه به وسيله آيينه از عيبهاى ظاهر
صورت خويش آگاه مىشود.
به مسعر گفتند: آيا دوست دارى كسى عيبهايت را بگويدي گفت: اگر بين
خودمان، نصيحت كند، آرى دوست دارم ولى اگر در حضور جمع سركوب كند، خير.
راست گفته است، چون نصيحت در حضور ديگران افشاگرى است در حالى كه خداى
تعالى در روز قيامت، مؤمن را تحت حمايت و در زير پوشش خويش سرزنش مىكند، و
او را در نهان از گناهانش مطلع مىسازد و گاهى نامه عملش را مهر زده به
فرشتگان مىدهد، فرشتگانى كه پيرامون او را گرفته تا بهشت مىبرند وقتى كه
نزديك در بهشت مىرسند نامه عملش را مهر شده به او مىدهند تا آن را
بخواند، ولى اهل عذاب را در حضور همه مردم صدا مىزنند و از اعضاى بدنشان
درباره اعمال بدشان مىپرسند و بدان وسيله به خوارى و رسوايىشان افزوده
مىشود و پناه مىبريم به خدا از خوارى و ذلّت روز عرضه نامه عمل! بنابراين
فرق است بين سرزنش و نصيحت در نهان و آشكار، همان طورى كه فرق است بين
مدارا و چاپلوسى به خاطر غرضى كه باعث چشمپوشى شود. پس اگر به خاطر حفظ
دينت و براى اين كه اصلاح برادرت را در اين كار مىبينى چشمپوشى كنى،
مدارا كردهاى ولى اگر براى هواى نفست و كشش شهوانى و حفظ مقاومت چشمپوشى
كردى، چاپلوسى.
[38] اين حديث را بخاري در الادب و طبراني در الاوسط و ابوداوود در سنن – به طوري که در الجامع الصغير آمده – نقل کردهاند.
نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 414