نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 401
به خدا پناه ببريد كه اگر خوبى شما را ببيند پنهان بدارد و اگر
از شما بدى ببيند، اظهار كند.»«13» و مىتوان هر فردى را به خاطر خصلتهايى
كه دارد ستود و نيز ممكن است او را نكوهش كرد.
نقل كردهاند: كه مردى در نزد رسول خدا (ص) از كسى تعريف كرد و
فرداى آن روز از او بد گفت. پيامبر (ص) فرمود: «تو ديروز او را مىستودى و
امروز نكوهش مىكنى!» گفت: به خدا سوگند ديروز درباره او راست مىگفتم و
امروز هم دروغ نمىگويم او ديروز مرا خشنود ساخت و من هم بهترين چيزهايى را
كه از او مىدانستم گفتم ولى امروز مرا ناراحت كرد، پس بدترين چيزهايى را
كه دربارهاش مىدانستم گفتم پس پيامبر (ص) فرمود: «براستى كه برخى گفتهها
سحر و جادوست.»«14»
گويا آن بزرگوار ناراضى از اين عمل بوده در نتيجه آن را به جادوگرى
تشبيه كرده، از اين رو در خبر ديگرى فرموده: «ناسزاگويى و بيان خوبيها و
بديها، دو شعبه از شعبههاى نفاقاند.»«15» و در حديث ديگرى آمده است:
«خداوند گفتن هر سخنى را بر شما نمىپسندد.»«16» از اين رو گفتهاند: هيچ
فرد مسلمانى نيست كه خدا را اطاعت كند و هيچ معصيت او را نكند و هيچ كسى هم
نيست كه معصيت خدا را بكند و هيچ اطاعت نكند. لذا هر كس طاعتش بيش از
معصيتش باشد عادل است. پس هر گاه چنين كسى درباره حقوق خدا عادل باشد
سزاوار است كه تو نيز در حق خود، وى را عادل بدانى و به
[13] عراقي گويد: اين حديث را بخاري در
التاريخ از قول ابوهريره به سند ضعيف نقل کرده است. ميگويم: نسائي در
(سنن)، ج 8 ص 274 از قول ابوهريره چنين نقل کرده است: «از همسايه بد در
سراي آخرت به خدا پناهبر زيرا همسايه باديه از کنار تو ميرود.» (کنايه از
اين که همسايه بد در اين دنيا دير يا زود منتقل ميشود.) م.
[14]- اين حديث را طبراني در الاوسط و حاکم در مستدرک از قول
ابوبکره نقل کرده است با اين تفاوت که حاکم مدح و ذم را در يک مجلس نقل
کرده، نه در دو روز، و نيز حاکم آن را از قول ابن عباس – به طوري که در
المغني آمده است – به سند ضعيفي نقل کرده است.
[15]- اين مطلب را ترمذي در جلد 8، صفحه 183 کتاب خود در ضمن حديثي از ابوامامه نقل کرده است.
[16]- اين حديث را طبراني در الکبير از حديث ابوامامه به سند ضعيفي نقل کرده است.
نام کتاب : راه روشن (ترجمه المحجة البيضاء) نویسنده : الفيض الكاشاني جلد : 3 صفحه : 401