او به چشم برادرى بنگرى و همچنان كه بر تو واجب است زبانت را از بديهاى او باز دارى. واجب است كه دلت را نيز از سوء ظنّ باز دارى و اين حالت با حسن ظن نسبت به او ميسر مى‌شود. بنابراين بدگمانى، غيبت دل است و از اين نيز نهى شده و تعريفش آن است كه عمل او را تا آنجا كه ممكن است بر خوبى حمل كنى و بر بدى حمل نكنى. اما آنچه به يقين و از راه مشاهده روشن شده و ممكن نيست كه آن را ناديده بگيرى لازم است آن را كه ديده‌اى در صورت امكان حمل بر سهو و نسيان كنى و اين گمان خود به دو قسم تقسيم مى‌شود: يكى آن كه تفرّس ناميده مى‌شود و اين همان چيزى است كه مستند به علامت مى‌شود، زيرا اين علامت است كه گمان آدمى را به طور قطع تحريك مى‌كند به گونه‌اى كه امكان دفع آن نيست ديگر گمانى كه منشأ آن بدبينى تو درباره اوست تا اين كه از او عملى با دو جنبه، سر مى‌زند و تو را به بدگمانى وامى‌دارد و آن عمل را بدون اين كه نشانه مخصوصى داشته باشد بر جهت بد، حمل مى‌كنى و اين در باطن ظلمى است نسبت به وى و ستمى است در حق يك مسلمان زيرا پيامبر (ص) فرموده است: «همانا خداوند خون، مال و ناموس مؤمن و بدگمانى به او را حرام كرده است.»«17»

و فرموده است: «از بدگمانى دورى كنيد زيرا بدگمانى دروغترين سخن است.»«18»

بدگمانى انسان را به كنجكاوى وامى‌دارد و پيامبر (ص) فرموده است: «كنجكاوى و مراقبت نكنيد و از يكديگر نبريد و از هم دورى نكنيد و شما بندگان خدا، برادران‌