طريق او برسد، تنهايى برايش بهتر است. ابوذر- رضى الله عنه- گويد: تنهايى بهتر از همنشين بد است، و همنشين خوب بهتر از تنهايى است. اين بود، آنچه ما خواستيم درباره معانى برادرى و شرايط و فوايد دوستى بيان كنيم. اينك بايد به مطالب مربوط به حقوق برادرى، لوازم آن و راه اداى حقّ دوستى بپردازيم.

باب دوم درباره حقوق برادرى و رفاقت‌

بايد دانست كه پيمان برادرى رابطه‌اى است بين دو شخص، همانند عقد ازدواج ميان دو همسر و همان گونه كه ازدواج، موجب حقوقى مى‌شود- چنان كه در كتاب آداب نكاح گذشت- كه بايد آنها را ادا كرد، آداب پيمان برادرى نيز بايد رعايت شوند.

پس برادر تو در مال، جان، زبان و در دل تو حقى دارد كه بايد آن را با عفو، دعا، اخلاص و وفادارى و نيز با سبكبارى و ترك تكلّف و تكليف ادا كنى و مجموع اينها هشت تا است:

حق اوّل: حق در مال.

رسول خدا (ص) فرمود: «مثل دو برادر همچون دو دست است كه هر يك ديگرى را مى‌شويد»«1» و اين كه پيامبر (ص) به دو دست تشبيه مى‌كند، نه به يك دست و يك پا بدان سبب است كه دستها به خاطر يك هدف هميارى مى‌كنند همان طور دو برادر، تنها در صورتى برادريشان كامل مى‌شود كه براى يك هدف همكارى كنند. بنابراين آن دو از جهتى همانند يك شخص مى‌باشند و اين همسويى در خوشى و ناخوشى و در زمان حاضر و آينده، همكارى كردن و ناديده گرفتن منافع شخصى و سود جويى را مى‌طلبد. مواسات در مال با برادران سه مرتبه دارد:

1- كمترين مرتبه آن است كه او را به منزله بنده و خدمتگزارت بدانى و از مازاد