اوست و هر كه، انسانى را دوست بدارد، خط و صنعت او و تمام كارهاى او را دوست مى‌دارد. از اين رو بود كه «هر گاه ميوه نوبرى به نزد آن پيامبر (ص) مى‌بردند، آن حضرت آن را به چشمش مى‌كشيد و گرامى مى‌داشت و مى‌فرمود: دوست داشتن به محبت پروردگار ما نزديك است.»«61» دوستى خدا يك بار از راستى و صدق اميد به وعده‌هاى او و نعمتهاى مورد انتظار در آخرت حاصل مى‌شود و يك بار براى انواع نعمتهايى كه شخص از آن برخوردار است و يك بار تنها براى خود اوست نه براى چيز ديگر كه اين نوع محبّت، دقيقترين و بالاترين نوع محبّت است و تحقيق و بررسى آن در فصل محبت- از بخش عوامل نجات‌بخش- خواهد آمد. محبت خدا هر طور كه حاصل شود وقتى شدّت يافت به تمام چيزهايى كه به نوعى به خدا ارتباط دارد، سرايت مى‌كند حتّى به چيزى كه ذاتا رنج آور و ناپسند است سرايت مى‌كند. ليكن شدّت دوستى، احساس درد و شادمانى را به خاطر فعل محبوب، كم مى‌كند و توجّه دوست به محبوبش به وسيله رنجاندن، ادراك درد را مى‌پوشاند، مثل شادمانى به سبب ضربت يا نيشگون گرفتن دوست كه نوعى اظهار خشم است زيرا بشدّت محبّت باعث گسترش شادمانى و پوشش درد و رنج است، و محبّت خدا در گروهى بدان جا رسيد كه گفتند: بين گرفتارى و نعمت تفاوتى قائل نيستيم زيرا همگى از طرف خداست و جز بر آن چه رضاى او در آن است ما شادمان نيستيم. حتى يكى از آنها گفت: من نمى‌خواهم به آمرزش خدا در مقابل معصيتش نايل شوم.

سمنون مى‌گويد: من در غير تو بهره‌اى ندارم هر طور كه خواستى مرا آزمايش كن.

تحقيق اين مطلب در فصل محبّت خواهد آمد. مقصود آن است كه وقتى حبّ خدا زياد شود ثمره‌اش محبت به كسانى است كه در علم يا عمل به پرستش خدا اقدام كنند همچنين محبت كسانى را در پى دارد كه صفت پسنديده‌اى در پيشگاه خدا دارند از قبيل‌