نام دين استفاده كرده باشند، زيرا آن كار خطرناكى است در حالى كه تقوا امر نهانى است مثل علم، نسب و فقر نيست. بنابراين سزاوار است تا امكان دارد به نام دين چيزى را نگيرند. دوّم چيزى كه مقصود از آن هدف معيّن دنيوى است مثل فقيرى كه به ثروتمندى هديه مى‌دهد در حالى كه چشم به خلعت او دارد، پس اين بخششى است مشروط به اجر و مزد و حكم آن بر كسى پوشيده نيست و تنها در آن صورت حلال است كه اجر و مزد مورد نظر ادا شود و شرايط عقد موجود باشد.

مى‌گويم: در حديث حسن (نوعى از حديث) از امام صادق (ع) نقل است كه فرمود: ربا دو نوع است: يك ربايى كه مى‌خورند و ديگر ربايى كه نمى‌خورند اما ربايى كه مى‌خورند همان است كه به مردى هديه مى‌دهى و از او اجر و مزد بالاترى را خواستارى، اين همان ربايى است كه مى‌خورند و آن است قول خداى تعالى: وَ ما آتَيْتُمْ من رِباً لِيَرْبُوَا في أَمْوالِ النَّاسِ فَلا يَرْبُوا عِنْدَ الله«1» و اما ربايى كه نمى‌خورند، همان است كه خداى متعال از آن نهى فرموده و وعده آتش دوزخ بر آن داده است.»«2»

از آن حضرت نقل شده است كه فرمود: «رسول خدا (ص) فرموده است: هديه سه نوع است: 1- هديه براى دريافت هديه ديگر، 2- هديه به عنوان رشوه، 3- هديه‌اى كه براى خداى تعالى است.»

از اسحاق بن عمّار نقل شده كه مى‌گويد: «عرض كردم مرد فقيرى، به من هديه‌اى مى‌دهد به طمع چيزى كه نزد من است، پس آن را مى‌گيرم ولى چيزى به او نمى‌دهم، آيا اين هديه بر من حلال استي فرمود: آرى، هديه براى تو حلال است، ليكن از اين‌كه خواسته او را برآورى خود دارى نكن.»«4»