سپس در خلق سماوات و ارض نظر مى كنند و رجوع آنها را الى الله تعالى ميدانند و مضار و منافع آنها را و به آنچه موجب سعادت و شقاوت آنها در دنيا و آخرت است آشنا ميشوند پس معاش و معاد آنها را مى دانند و از مفاسد نهى مى كنند و بمصالح امر و در امر آخرت مى نگرند و آنچه كه در آن از جنت و نار و ثواب و عقاب و صراط و حساب و ميزان و نظائر كتب و تجسم اعمال و بالجمله آنچه را كه انبيا آورده اند و رسل بدانها خبر داده اند صلوات الله و سلامه عليهم اجمعين ميدانند اين است سفر چهارم از اسفار اربعه عقليه بازاء سفر چهارم اهل الله كه من الخلق الى الخلق بالحق است .

تبصره : قيصرى در شرح فص آدمى فصوص الحكم ( ص 73 ط 1 ) , و در شرح فص نوحى ( ص 146 و ص 147 ) و در فص هودى ص 249 , در اسفار و سير و سلوك بحث كرده است و در اواخر فص نوحى كه درباره قطب و كمل بحث مى كند , از آن استفاده مى گردد كه كسانى از حق به خلق براى تكميل نفوس , سفر چهارم مى كنند اشرف از كسانى اند كه در سفر سوم متوقف شدند و حق هم همين است .

ما در اين فص بهمين قدر اكتفا مى كنيم و خواننده اين كتاب بداند كه مطالب اين فص و فص سى و سوم و فص بعدى و فص پنجاه و هفتم مكمل يكديگرند و اميد است كه در فصوص آتيه از جانب فياض على الاطلاق فيوضاتى افاضه شود . و الحمد لله رب العالمين .