زيرا كه بعقل چون در آيد *** البته بصورتى بر آيد

پس هر چه تو مى كنى خيالش *** باشد ز مظاهر جمالش

و شيخ سعدى گويد :

اى برتر از خيال و قياس و گمان و و هم *** و زهر چه گفته اند و شنيديم و خوانده ايم .

و چون دانستى كه ذات واجب منزه است از اين كه عقل و حواس او را احاطه كنند كه ادراك بدون احاطه صورت نپذيرد پس او را شناختى . يعنى بدين حد شناختى كه عاجز از احاطه بكنه اويى كه عجز از ادراك را ادراك بدانيم . در حرف كاف ديوان منسوب به امير عليه السلام است كه :

العجز عن درك الادراك اذراك *** و البحث عن سر ذات السر اشراك

و در فص پنجاه و ششم مى آيد كه راهى به ادراك ذات احديت نيست بلكه بصفاتش دانسته و شناخته مى شود , و نهايت راه بدو استبصار است به اين كه راه بدو نيست بحذركم الله نفسه والله رؤف بالعباد ( سوره آل عمران آيه 28 ) .

عارف معروف مجدودبن آدم سنائى غزنوى در حديقة الحقيقة نيكو گفته است :

به خودش كس شناخت نتوانست *** ذات او هم بدو توان دانست

عقل حقش بتوخت نيك بتاخت *** عجز در راه او شناخت شناخت

به دليلى حواس كى شايد *** گوز بر پشت قبه كى پايد