responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : قرآن و عرفان و برهان از هم جدائي ندارند نویسنده : حسن زاده آملي، حسن    جلد : 1  صفحه : 42
نزد آنان وهم عقل ساقط است يعنى وهم مرتبه نازل عقل است نه اين كه مدرك بر سبيل استقلال و انفراد بوده باشد . چنانكه شيخ رئيس و شيخ اكبر محيى الدين و علامه داود قيصرى و معلم ثالث ميرداماد و صدر المتالهين بر اين مبناى قويم و رصين بوده اند كه انواع ادراك بر تثليث است نه بر تربيع چنانكه در فلسفه رايج آمده است كه انواع آن چهار است : احساس و تخيل و توهم و تعقل .

شيخ رئيس در فصل هشتم , نمط سوم اشارات , در انواع ادراك بر عقيدت تثليث است , و فصل را به عنوان( تنبيه) ذكر كرده است كه( : تنبيه الشى ء قد يكون محسوسا عند ما يشاهد) . . . و اهل فن مى دانند مطلبى كه به عنوان تنبيه است نيازى به تجشم اقامه برهان و دليل ندارد , و فقط بايد مخاطب را بدان آگاهى و هشدارى داد كه از غفلت به در آيد چه معنى غفلت اين است كه شخص چيزى را دارا مى باشد و بدان آگاهى ندارد , و تنبيه او را آگاهى مى دهد كه تو خوددارى آنى .

عجب اين كه خواجه طوسى در شرح آن انواع ادراك را بنا بر فلسفه رايج بر تربيع بيان فرموده است و لكن بدين مطلب مهم كه شيخ از مشاء فاصله گرفته است , و قابل به تثليث ادراك شده است متعرض نشده است .

علامه قيصرى در اواخر شرح فص آدمى فصوص الحكم فرمايد( : و من امعن النظر يعلم ان القوة الوهمية) . . . ( ص 91 چاپ اعلاى سنگى ايران ) . يعنى : كسى نظرى عميق بيفكند مى داند كه قوه وهم چون قوى گردد و نورانى شود عقل مدرك كليات گردد , زيرا كه وهم نورى از انوار عقل كلى است كه در عالم سفلى با روح انسانى نازل شده است , و به سبب دوريش از انوار عقلى كوچك شده و نور و ادراك او ضعيف گرديده است لذا به وهم ناميده شده است , پس چون به اصل خود بازگشت كند و نور بگيرد به حسب اعتدال مزاج انسانى ادراك او قوى گردد و عقلى از عقول خواهد شد , و همچنين عقل ترقى مى كند تا عقل مستفاد مى گردد .

ميرداماد در جذوه يازدهم جذوات ( ص 94 ط بمبئى ) , وهم را مدرك بر سبيل استقلال و انفراد ندانسته بلكه آن را مرتبه نازل عقل و عقل ساقط دانسته است .

ملا صدرا مطابق اصل اصيل تثليث كه مانند عارفان عوالم را به طور كلى سه

نام کتاب : قرآن و عرفان و برهان از هم جدائي ندارند نویسنده : حسن زاده آملي، حسن    جلد : 1  صفحه : 42
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست