و نيز خواجه طوسى در فصل دوم مقالت نهم اساس الاقتباس در تحقيق تخييل و محاكات و بيان وجوه استعمال آن گويد : تشبيه و استعارت از جمله محاكات لفظى است , و باشد كه بسائط را بود مانند آنك از روى نيكو به ماه عبارت كنند , و باشد كه مركبات را بود چنانك از هلال و زهره بكمان بانار و از روى به گل عبارت كنند , و باشد كه صفات را بود چنانك از فتور چشم در حال ناز به مستى و خواب عبارت كنند , و باشد كه در صفات به ذوات عبارت كنند چنانك از منت به طوق بر گردن و از بيان به شمشير تيز , و باشد كه مشهور و ذايع بود چنانكه از چشم به نرگس و از قد به سرو سهى عبارت كنند , و باشد كه غير مشهور بود چنانك گفته ا ند :

بنات النعش گرد قطب گردان *** چو اندر دست مرد چپ فلاخن

بيت مذكور از قصيده نونيه منوچهرى دامغانى است بدين مطلع :

شبى گيسو فروهشته بدامن *** پلاسش معجر و قيريش گر زن

تا اين كه گفته است :

همى برگشت گرد قطب جدى *** چو گرد با بزن مرغ مسمن

بنات النعش گرد قطب گردان *** چو اندر دست مرد چپ فلاخن

فلك كه به هيات ياد شده ستان باشد , و ستارگان به حركت يوميه بر خلاف توالى گرد قطب آن گردان , تو گويى كه بنات النعش خواه صغرى و خواه كبرى , مانند فلاخنى در دست چپ مردى به ستان خوابيده قرار دارد كه آن را به دور خود مى گرداند .

اقوى بودن يمين انسان , به سبب جودت اعتدال مزاج آنست كه موجب شدت تعلق نفس و قوت تاثير آنست . شيخ بهائى در كشكول آورده است :

استدلال النفيسى فى شرح الموجز على الاطبية اليمين من باقى الاعضاء بثلاثة وجوه