امام باقر ( ع ) فرمود : هر كس بدون علم و هدايت به فتوا دادن مبادرت ورزد , فرشتگان رحمت و عذاب او را لعنت كنند و گناه آنان كه نظر خطاى او را به كار بندند بر عهده اوست .

در اصول كافى ( ج 1 / باب 12 , باب النهى عن القول بغير العلم حديث 9 ) امام صادق ( ع ) از قول رسول خدا ( ص ) نقل كرده است : (( من عمل بالمقاييس فقد هلك و اهلك و من افتى الناس بغير علم و هو لا يعلم الناسخ من المنسوخ و المحكم من المتشابه فقد هلك و اهلك ))

هر كس به قياس عمل كند , هم خود هلاك شود و هم آنان كه به نظر او عمل كنند هلاك گرداند , و نيز هر كس بدون علم فتوا دهد در حالى كه ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه را نمى داند خود و ديگران را هلاك كرده است .

در وسائل ( ج 18 / باب 4 , از ابواب صفات قاضى حديث 23 ) نقل شده است : رسول خدا ( ص ) فرمود : (( من افتى الناس بغير علم فليتبوأ مقعده من النار ))

هر كس بدون علم فتوى دهد , جايگاهش از آتش پر خواهد بود .

امر امام به رها كردن آراء ديگران

هفتمين دليل بر مدعى , روايت است در وسائل ( ج 18 / باب 11 ) كه حسين بن روح از ابومحمد حسن بن على ( عليهماالسلام ) درباره كتب بنى فضال پرسيد , حضرت فرمود : (( خذوا بما رووا و ذروا بما راؤا )) . آنچه را كه از ما روايت كرده اند بگيريد و آنچه را كه خود نظر داده اند رها كنيد .

اين بيان امام براى اصحاب درباره آن كتابهايى بود كه از برخى گروههاى شيعى چون بنى فضال و برخى از راويان شيعه چون شلمغانى در دست بوده است .

از بيان امام استفاده مى شود كه در زمان او اجتهاد وجود داشته است . ولى چون اجتهاد و استنباط امثال بنى فضال و شلمغانى مطابق با موازين شرعى نبوده لذا پيروان خود را از عمل بر طبق آراء و نظريات اجتهادى آنان منع نموده اند .

از مجموع دلايل مذكور به دست مىآيد كه اجتهاد از راه منابع معتبر شرعى در عصر