مناقشه در مستند قائلان به اجتهاد پيامبر ( ص )

بعضى از محدثان اهل سنت احاديثى را به پيامبر ( ص ) نسبت داده اند كه همان احاديث مورد استناد برخى از اهل سنت قرار گرفته و معتقد شده اند كه پيامبر اجتهاد به رأى مى نموده است . در حالى كه اين احاديث از نظر سند مورد مناقشه و خدشه است .

در كتاب (( فلسفه قانونگذارى در اسلام )) نوشته دكتر محمصانى روايت به پيامبر نسبت داده شده كه (( انا اقضى بينكم بالراى فيما لم ينزل فيه وحى )) يعنى : در هر موردى كه وحى نازل نشده باشد من ميان شما با رأى خويش قضاوت مى كنم .

در همان كتاب نيز آمده كه پيامبر به اين مسعود فرمود : (( اقض بالكتاب و السنة اذا وجدتهما فان لم تجد الحكم فيهما اجتهد رايك . ((

يعنى : مطابق كتاب و سنت داورى كن و هر گاه حكمى را در كتاب و سنت نيافتى خودت اجتهاد كن . در مسند احمد بن حنبل ( ج 5 , ص 240 ) روايتى به اين مضمون نقل شده كه رسول خدا (( معاذ )) را به عنوان فرماندار يمن بدانجا اعزام كرد و به او فرمود : هر گاه حكمى را در سنت رسول خدا ( ص ) نيافتى چگونه قضاوت مى كنى ؟ معاذ گفت : رأى و نظر خود را به كار مى گيريم . پيامبر ( ص ) فرمود حمد و سپاس خدا را كه رسولش را موفق گردانيد .

نقد احاديث مذكور

اين گونه احاديث علاوه بر اينكه فاقد شرايط و موازين علم درايه و حديث مى باشد و مرسل است ( بخصوص حديث معاذ كه در صدر اين مقاله مورد بررسى قرار گرفت ( توانايى و قدرت معارضه با ادله قطعيه از كتاب و سنت را ندارد و بدين جهت نمى توان به اين احاديث اعتماد كرد زيرا فاقد حجيت و اعتبار است .