نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 68
3 ـ اطلاق رجس و پليدى بر آنها .
4 ـ قرار دادن آنها از عمل شيطان .
5 ـ بيان آثار زشت و ناپسند آنها .
در هر حال با ملاحظه اين سه آيه كه در سه مقطع مختلف نازل شده است
سير تكميلى تشريع يك حكم به تناسب تكامل و توان و استعداد جامعه نوپاى
اسلامى ظاهر مى گردد و اين حقيقت مشهود مى شود كه با وجود چنين حركت
تدريجى و حساب شده اى در امر تشريع و بيان احكام از سوى وحى , نيازى به
اجتهاد پيامبر ( ص ) نبوده است . و در صورت اثبات بى نيازى , نوبت بدان نمى
رسد كه در وقوع و تحقق اجتهاد از سوى پيامبر ( ص ) بحثى به ميان آيد .
3 ـ عدم نقل اجتهاد از پيامبر
سومين دليل بر عدم اجتهاد پيامبر اين است كه اگر احكامى در
حوادث واقعه و موضوعات مستحدثه از پيامبر اكرم اجتهاد واقع مى شد بسيارى از
انديشمندان عصر آن را نقل مى كردند . با اينكه هيچ گونه نقلى دال بر چنين
موضوعى نمى باشد و اين نمايانگر آن است كه اجتهادى از آن حضرت سر نزده است .
علامه ابوحامد غزالى در كتاب المستصفى ( ج 2 / ص 356 ) به اين دليل اشاره
دارد .
4 ـ عدم اختلاف در احكام پيامبر
چهارمين دليل بر اثبات عدم اجتهاد پيامبر در احكام شرعى گفته
ابوحامد محمد غزالى در المستصفى فى علم الاصول ( ج 2 / ص 357 ) و نيز گفته
علامه سيف الدين آمدى در الاحكام فى اصول الاحكام ( ج 2 / ص 358 ) است .
آنها در اين زمينه مى گويند اگر اجتهاد بر پيامبر جايز بود و از او صادر مى
شد هر آينه در اجتهادات و احكام اجتهادى او اختلاف پديدار مى گشت و در
تشريع مورد تهمت قرار مى گرفت با اينكه مى بينيم كه مورد تهمت قرار نگرفت و
در احكامش نيز تغييرى پيدا نشده است . اين امر نمايشگر اين است كه وى از
راه اجتهاد چيزى را بيان نكرده است .
نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 68