4 ـ ابوحنيفه براساس مصلحت انديشى بر اين اعتقاد بود كه نبايد مدت اجاره ملك يتيم و موقوفات در مورد خانه ها بيش از يك سال و در مورد اراضى بيش از سه سال باشد , ولى بعد از وى براساس مصالح , قائل شدند كه مى شود مدت اجارهدر آنها بيشتر باشد [1]

5 ـ وجوب اتلاف مال مردم در موردى كه حفظ جان بر آن منوط باشد با اينكه اتلاف مال مردم حرام است . مثل اينكه شخصى در كشتى قرار دارد و اين خوف وجود دارد كه اگر آن مال را در دريا نيندازد كشتى غرق مى گردد و او از بين مى رود . در اينجا حرمت اتلاف مال مبدل به وجوب اتلاف آن مى شود .

6 ـ جواز قطع اشجار باغ ديگرى بدون اذن مالك آن براى دفع خطر سيل به وسيله آنها , كه اين كار در حالت عادى بدون اذن مالك آن حرام است ولى هر گاه براى دفع خطر سيل , نيازى به چوب درختان پيدا شد براساس مصلحت مى توان بدون رضايت مالك درختها را قطع , و از چوب آنها دفع خطر كرد و بعد , از مالك جبران خسارت شود .

7 ـ معاويه نصف ديه و خونبهاى كافر ذمى را به نفع بيت المال ضبط مى كرد و نصف ديگر آن را به واولياى مقتول مى داد . عمر بن عبدالعزيز سهميه بيت المال رالغو كرد و در زمان او تنها معادل نصف ديه مسلمان به خانواده مقتول پرداخت مى شد . [2]

8 ـ گرفتن زكات در زمان رسول خدا با توسل به زور و جنگ نبوده است , ولى در اواخر خلافت ابوبكر اين شيوه در گرفتن زكات اعمال شد , و زمان خلافت عمر نيز استمرار داشت . ولى در عصر خلافت عثمان در اخذ زكات اين شيوه از بين رفت و پرداخت آن مانند زمان رسول خدا به اختيار مردم واگذار شد .

9 ـ برخى از فقها براى اثبات اول ماه رمضان و گرفتن روزه بر رؤيت هلال اعتماد مى كردند نه چيز ديگر . ولى برخى ديگر در امر ياد شده اعتماد بر قواعد فلكى و نجومى را نيز جايز دانسته اند و در اين باره گفته اند , چون در زمان صدور حديث مردم داراى دانش نجومى نبود و بهره اى از علم حساب نداشتند , از اين رو لازم بود كه تنها براى اثبات اول ماه و گرفتن روزه بر رؤيت هلال اعتماد شود . اما امروز با تغيير شرايط و برخوردارى از