برخى از اشكالاتى كه پيرامون عمل به ظواهر قرآن مطرح شده است از اين قرار است :

اشكال اول و پاسخ آن

اشكال ـ اخباريان گفته اند ظاهر قرآن ظنى است ( يعنى هر گاه شما حكمى را از ظاهر قرآن استفاده كنيد , نمى توانيد بگوييد , صد درصد برداشت من مطابق با واقع است و دقيقا همان چيزى است كه خداوند در مقام بيان آن بوده است , بلكه در نهايت ممكن است بگوييد ما از ظاهر قرآن ظن و گمان به حكم الهى پيدا مى كنيم ) و با توجه به اينكه خداوند در قرآن فرموده است (( ان الظن لا يغنى من الحق شيئا )) يعنى گمان , انسان را از حق بى نياز نمى كند , نتيجه مى گيريم كه به ظاهر قرآن كه ظنآور است نبايد عمل كرد , مگر زمانى كه حديث , آن را صريحا معنا كند !

پاسخ ـ ظاهر قرآن , اگر چه ظنى است , ولى هر گاه اين ظن با بناى عقلا و روايات معصومين ( ع ) در نظر گرفته شود , معلوم خواهد شد كه از ظنون معتبر است و به تعبير علماى اصولى از (( ظنون خاصه )) است و عموم عدم حجيت ظن شامل آن نخواهد شد .

اشكال دوم و پاسخ آن

اشكال ـ گروه زيادى از اخباريان معتقدند كه قرآن مانند نسخه و دستورالعملى است كه فقط براى زمان رسول الله ( ص ) و زمان نزول قرآن آمده و لذا براى همانها نيز حجيت دارد , اما كسانى كه پس از زمان وحى و پس از رسول خدا ( ص ) قدم بر زمين گذارده اند , قرآن روى سخنش با آنان نيست و در نتيجه براى آنها حجيت ندارد !

اينان مى گويند : قرآن مانند كتب علوم رياضى و شيمى و فيزيك نيست كه بيان كننده يك سرى قواعد ثابت و كلى باشد و در هر زمان و مكان قابل استفاده و بهره بردارى باشد , بلكه قرآن فقط با مخاطبان زمان نزولش سخن گفته و براى كسانى كه هنگام نزول قرآن حضور نداشته اند پيامى ندارد !

پاسخ ـ درست است كه آيات قرآن داراى شأن نزول است و هر آيه اى براى مسأله اى معين و در رابطه با شخص خاصى نازل شده است و داراى مخاطبان خاصى بوده است ,