نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 366
فى ريب مما نزلناه على عبدنا فأتوا بسورة من مثله )) ( بقره / 23 ) از
اين رو بايد براى مردم قابل فهم باشد , زيرا اگر قابل فهم نبود معنا نداشت
كه مردم را به مبارزه طلبى و تحدى دعوت نمايد .
و ديگر آنكه معجزه بودن آن براى آنان ثابت نمى شد و از اينكه
قرآن مردم را به مبارزه طلبيده و معجزه است كشف مى شود كه قرآن قابل فهم
بوده و ظواهر آن اعتبار دارد . بلى فهم و شناخت كامل قرآن و پى بردن به
حقايق و تأويلاتش اختصاص به پيامبر و جانشينان او دارد .
اثبات حجيت ظاهر قرآن از طريق بناى عقلا
علاوه بر آنچه از روايات و آيات ذكر شد , اصوليان , براى اثبات
حجيت ظواهر كتاب به بناى عقلا استدلال كرده اند و گفته اند : همچنانكه
عقلاى عالم در مسائل اجتماعى و داد و ستدها و گفتگوهاى خود ظاهر كلام
يكديگر را معتبر مى دانند و هر گاه كلامى از روى توجه و آگاهى از شخص عاقلى
صادر شود , آن را حمل به ظاهرش كرده و ظاهر آن را حجت مى دانند و با ظاهر
سخن او در صورت لزوم بر او احتجاج مى كنند .
شارع مقدس هم كه در رأس عقلا قرار دارد , شيوه اش نمى تواند جداى
از شيوه عقلا باشد , زيرا اگر جدا بود به يكى از دو طريق بيان مى كرد : يا
شيوه عقلا را مذمت مى كرد و آن را ممنوع مى نمود و يا مى گفت اگر چه شيوه
عقلا براى خودشان خوب است ولى اين روش در مورد كلام شارع جارى و سارى نيست !
ولى شارع به هيچ كدام از اين دو طريق شيوه عقلا را مورد انكار قرار
نداده است , بلكه پيامبر ( ص ) و امامان ( ع ) و اهل شريعت اسلامى در مقام
تفهيم و مقاصد و بيان احكام شرعى مانند مردم ديگر بوده اند و راه روش
جداگانه اى نداشته اند .
پاسخ به چند شبهه
در ميان عقايد جمودگرايى اخباريگرى , مسأله انكار حجيت قرآن ,
از زنندگى بيشترى برخوردار است . بدين جهت ما از ميان مشكلات و شبهات
انبوه اين فرقه , روى مسأله يادشده اصرار مى ورزيم و براى اثبات بطلان
نظريه آنان قدرى بيشتر مى پردازيم . در اينجا شبهات ايشان را در رابطه با
حجيت ظواهر قرآن مىآوريم و سپس آنها را به طور فشرده
نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 366