ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي - جناتی، محمدابراهیم

نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 308

اخباريگرى و فلسفه حسى ـ به يك چيز است و آن ملغا كردن و باطل شناختن همه احكام عقلى غير مستند به حسى است . و نيز نتيجه اى كه از اين دو مكتب حاصل شد , نزديك به هم است , زيرا حركت استرآبادى عليه دريافتهاى عقلى و شناختهايى كه حس و تجربه نمى تواند آنها را ثابت كند , سبب گرديد كه او در نهايت ادله عقلى توحيد و اثبات صانع را بى اعتبار شمارد , و به مناقشه و معارضه با آن ادله بپردازد !

البته بايد دانست كه فرق و تباين ميان انديشه اخباريگرى و فلسفه حسى بسيار است , چرا كه :

اولا : فلسفه حسى اروپا حامل پيام بى اعتبارى عقيده به مبدأ و معاد و ماوراءالطبيعه است و به كفر و الحاد مى انجامد . حال آنكه شيوه اخباريگرى هرگز چنين نيست كه به انكار خالق و حقايق غير احساسى منتهى گردد . بلكه آنان بدين امور عميقا اعتقاد داشته و معتقد بوده اند كه تبيين و شناخت كامل و واقعى مسائل غير حسى از طريق عقل امكان پذير نيست و براى اثبات و اعتقاد به آنها بايد فقط گوش به كلام وحى سپرد و چشم به دهان معصوم دوخت .

ثانيا : فلاسفه حسى , عقل را در برابر تجربه تضعيف و متهم كردند , ولى اخباريان داراى انگيزه مذهبى بودند و عقل را در برابر شرع و وحى و كلام معصوم متهم و محكوم مى دانستند . و بدين جهت امكان نداشت كه آنان به تعارض با شرع برخيزند و مبدأ و معاد و ماوراءالطبيعه را انكار كنند !

بنابراين , على رغم تقارن زمانى اين دو نظريه ( اخباريگرى و فلسفه حسى ) و مشابهت هايى كه ميان آنها به چشم مى خورد , اگر چه ممكن است ارتباط سببى و مسببى ميان آن دورا تداعى كند , ولى هيچ گونه دليلى بر آن نيست .

پيدايش اين فكر در ميان اخباريين اثر موج فلسفه حسى بود كه در اروپا پيدا شد . اين را من آن وقت از ايشان شنيدم , بعد كه به قم آمدند و درس اصول ايشان به اين مبحث يعنى مبحث حجيت قطع رسيد من انتظار داشتم دوباره اين مطلب را از ايشان بشنوم ولى متأسفانه چيزى نگفتند , الان نمى دانم كه اين فقط حدسى بود كه ايشان ابراز مى داشتند يا مدركى داشتند , من خودم تا كنون به مدركى برخورد نكرده ام و بسيار بعيد مى دانم كه اين فكر حسى در آن وقت از غرب به شرق آمده باشد ولى از طرف ديگر ايشان هم بى مدرك سخن نمى گفتند , اكنون متأسفم كه چرا از ايشان استفسار نكردم ))

نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 308

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست