در همين جا بايد متذكر شويم كه كاروان اصوليان در دوره ششم كه دوره تكامل اجتهاد است از هيچ كوششى دريغ نكرده و به قواعد اصولى و مباحث اجتهادى تبلورى خاص بخشيدند و تأليفات و مجموعه هاى بزرگ و ارزشمند اصولى با شيوه هاى جالب مطابق شرايط آن عصر از خود به يادگار گذاشتند كه در نتيجه منابع فقه اجتهادى از ادوار پيشين پرمايه تر گرديد .

اينك نوبت اين رسيد مباحثى را كه مربوط به اخباريهاست مورد بررسى قرار دهيم :

قيام اخباريها عليه اجتهاد :

پيدايش اخباريگرى :

در آغاز قرن يازدهم هجرى , مقارن ايامى كه انديشه حس گرايى و تجربه در محافل علمى اروپا طرح شده و پا مى گرفت , شيوه اى به نام (( اخباريگرى )) در صحنه مباحث علمى و فقهى اسلامى عرض اندام كرد .

مكتب حس گرايى يا فلسفه حسى به وسيله جان لاك ( م 1704 ) و ديويد هيوم ( م 1776 م ) در محافل فلسفى اروپا راه يافت و سبب شد كه گروهى از دانشمندان و فلاسفه غرب حجيت و اعتبار عقل را در مسائل علمى انكار كنند و تجربه و حس را ,تنها راه قابل اعتماد براى كشف و حل مسائل علمى و واقعيتهاى هستى بشناسند .

بنيانگذار مكتب اخباريگرى و طرح كننده اصلى آن در محافل علمى اسلامى , دانشمندى است به نام علامه ميرزا محمد امين استرآبادى ( م 1023 تا 1036 هق ) [1] كه تقريبا صدسال قبل از جان لاك ( م 1704 ) زندگى را بدرود گفته , و با فرنسيس بيكن ( م 1626م ) , كه دانشمندان , او را زمينه ساز فلسفه حسى اروپا مى دانند , معاصر بوده است .

به عقيده برخى از بزرگان , پيدايش اخباريگرى در عالم اسلام , بازتاب و انعكاسى از پيدايش فلسفه حسى در اروپا بوده است . [2] زيرا بازگشت و منتهاى هر دو مكتب ـ