نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 301
چشمگيرى آنها را پايدار ساخت و در نوع خود از لحاظ جامعيت ترتيب و دسته
بندى و تعبيرات , كم نظير و يا بى نظير است , از اين رو عالمان بسيارى بر
آن حواشى نوشته و مورد تدريس قرار داده اند . او كتابهاى ديگرى نيز دارد كه
دانشيان رجالى آنها را در كتابهايشان يادآور شده اند .
در اينجا يادآور مى شويم كه ميرزاى قمى داراى دو رساله بود :
يكى شامل پاره اى از مسائل عبادات و معاملات , و ديگرى شامل همه ابواب فقه
به نام جامع الشتات كه مجموعه اى از پرسشها و پاسخهاست . رساله اخير وى از
بهترين رساله هاى فقهى است كه ساير رساله هاى پرسش و پاسخ را تحت الشعاع
قرار داده است . اين رساله نمايانگر احاطه كامل او به دقايق فقه اجتهادى
است . اين رساله از زمان تأليف آن تاكنون مورد نظر فقيهان بوده و به آن
اهميت داده و مى دهند و اخير اين كتاب توسط انتشارات كيهان تجديد چاپ شده
است .
10 ـ شريف العلماء مازندرانى :
محمد شريف بن حسن على معروف به شريف العلماء مازندرانى ( آملى )
( م 1245 هـق ) او فقيهى بزرگ و اصولى نكته سنج و مدرس كم نظير در كربلا و
از تلاميذ سيد على طباطبايى و سيد محمد مجاهد بوده است . اين اصولى بزرگ و
جوان , گو اينكه در علم اصول و قواعد اجتهادى با همه تخصص و تبحرى كه داشت
از خود كتابى به يادگار نگذاشته است , درس او در حوزه علميه كربلا در
مباحث اجتهادى سرآمد همه درسها و از رونق و شكوه خاصى برخوردار بوده است .
بنا به نقل صاحب تكمله امل الامل از شيخ محمد حسن آل يس كه از شاگردان شريف
العلماء بود : (( هزار طالب علم در حوزه درس او شركت مى كردند كه در ميان
آنها صدها نفر از علماى افاضل بودند . ((
از ميان شاگردان او مجتهدان برجسته اى در فقه و اصول پرورشى يافتند
كه از آن جمله است : شيخ اعظم مرتضى انصارى , سعيدالعلماء مازندرانى (
بابلى ) و فاضل دربندى و سيد محمد شفيع جاپلقى و شيخ محمد حسن آل يس و مولى
محمد مشهدى صاحب اصول الفقه و سيد ابراهيم قزوينى صاحب ضوابط الاصول كه وى
مقرر درس شريف نيز شريف العلماء در اصول ترجيح مى دادند . بعد از رحلت
استادش بيشتر از يك سال زنده نبود .
نام کتاب : ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي نویسنده : جناتی، محمدابراهیم جلد : 1 صفحه : 301