شريعت محمدى و احكام اسلامى شانه خالى مى كنند و با آنچه نمى دانند به مخالفت مى پردازد و دانسته هاى خود را به هدر مى دهند و چون ديدم پيرمرد سالخورده اين دوره را چنان غفلت فراگرفته و زمام خود را به نادانى سپرده و امانتهاى زمان را ضايع كرده و در آموختن علوم لازم و ضرورى سستى مى كند كه گويا در همان روز زاده شده است . و چون ديدم كه علم و دانش به ابتذال كشيده شده و ميدان علم خالى از تاخت و تاز است , با تلاش و كوششى جانكاه به جبران باقيمانده ها پرداختم .

ابن ادريس , اين عالم شجاع و مجتهد نوپرداز , رهبر فكرى اين دوره در فقه اجتهادى شمرده مى شود كه با نقش سازنده خود به پايدارى در برابر ركود و جمود فقه و ايستايى تفريع و تطبيق برخاست و با سعى و كوشش فراوان جو غالب را بر هم زد و با شجاعت علمى , سنت تقليد از نظرات شيخ را در هم شكست و مجددا فقه اجتهادى را در مسير توسعه و گسترش قرار داد و به ركود و جمود و ايستايى آن پايان داد .

وى شيوه هاى نوينى در مسائل فقه اجتهادى پديد آورد و بناى استدلال را بنيان نهاد و به مبانى آن نيز گسترش بخشيد , به گونه اى كه همه عالمان بعد از او به اين حقيقت اعتراف دارند .

بى ترديد تحولاتى كه او از حيث استدلال و غيره در فقه اجتهادى به وجود آورد پيش از او از كس ديگرى ديده نشده است . كتاب سرائر او كه همه ابواب فقه را در بردارد , و سرشار از نكته سنجيهاى دقيق در استنباط احكام شرعى از ادله اربعه است , نمايانگر اين است كه تفكر فقهى اجتهادى در مكتب وى به حدى رسيده بود كه توانايى برخورد با آراى جدش شيخ طوسى و به نقد كشيدن آنها را داشت .

پيش از ابن ادريس , مجتهدى را سراغ نداريم كه در دامنه وسيع و گسترده , آراى شيخ طوسى را مورد نقد و اشكال قرار داده باشد , و غالبا پيش از او عالمان در مقام بيان احكام بر نقل فتاواى او بسنده مى كردند .

شيوه فقه اجتهادى ابن ادريس :

ابن ادريس , شيوه بحث خود را كه برخلاف روش عالمان پيش از خود بوده است در كتاب سرائر مطرح مى كند و مى گويد : (( به نظر من اين كتاب بهترين تأليفى است كه در اين فن صورت گرفته است , و اين روش رساترين شيوه در بيان و گوياترين راه از جهت