ابومحمد بغوى مى گويد : واجب كفايى اين است كه مكلف علم و دانش را به آن مقدار كه به مرتبه اجتهاد برسد فراگير و خود را از رديف اهل تقليد خارج نمايد , پس برهمه مردم لازم است كه براى تعليم به پاخيزند , بلى اگر از هر بخشى يك و يا دو نفر قيام كرده اند از بقيه

واجب ساقط مى شود و هر گاه هيچيك براى تحصيل اجتهاد به پانخيزند همه معصيت كار محسوب مى شوند , زيرا باعث تعطيل احكام شريعت مى شود و اين قيام ضد سد باب اجتهاد تا قرنهاى اخير ادامه پيدا كرد .

تلاش عالمان براى فتح باب اجتهاد :

در دوره هفتم اجتهاد ( قرن سيزدهم ) برخى از دانشمندان مانند سيد جمال الدين اسدآبادى , محمد بن سنوسى در ليبيا و شيخ محمد عبده و سيد رشيد رضا در مصر و جنبش المهدى در سودان , مراجعه به منابع اصلى اجتهاد را توصيه كرده اند و عالمان را از تقليد كوركورانه پيشوايان چهارگانه خويش بر حذر داشته و آنان را به اجتهاد از راه منابع شرعى فراخواندند و به مردم فهماندند كه اگر اجتهاد در منابع شرعى با در نظر گرفتن ابعاد قضايا به كار گرفته نشود هيچگاه امكان ايننيست كه به رويدادهاى نوين زندگى پاسخ داده شود . همين حركت فكرى سبب شد كه برخى از دانشيان , فقه اسلامى را بر اساس نصوص و مدارك اصلى بر پايه نيازهاى تمدن امروزى مورد بررسى قرار دهند .

در سخنان سيد جمال الدين اسدآبادى آمده است : اينكه گفته مى شود باب اجتهاد مسدود است چه معنى دارد ؟ با كدامين نص و دليل شرعى اين باب بسته شده ؟ كدام