و در ميان مجتهدان شافعى , ابوحامد محمد غزالى ( م 505 ) صاحب كتاب اصول معروف المستصفى فى علم الاصول و احمد نيشابورى ( م 432 ) صاحب كتاب الاحكام .

39 ـ علل پيدايش پديده انسداد باب اجتهاد :

علل و اسباب پيدايش پديده سد باب اجتهاد را به شرح زير ارائه داده اند :

1 ـ حسن ظن به سلف ( متقدمين ) و سوءظن به خلف ( متأخرين ) به گونه اى كه بيم داشته اند كه اجتهاد به كسى نسبت داده شود كه واجد شرايط آن نباشد .

2 ـ ضعف و اضطراب سياسى در جامعه اسلامى .

3 ـ بروز اختلافات شديد در مسائل فقه اجتهادى به نحوى كه منجر به تخاصمات شديد و تفسيق و تكفير شد و در بعض موارد كار به مقاتله مى كشيد .

4 ـ عدم اعتماد به خويش و ترس از اجتهاد و خودباختگى بدون دليل در برابر عظمت گذشتگان .

5 ـ خوف تجاوز از حدود شرع , از آن رو كه گمان مى بردند عالمان سلف كاملا بر حدود و ثغور و زيرو بمهاى شرع آگاه , بوده و بدون خطا از آن محافظت مى كردند و از اين رو غالبا در عبارات عده اى از متأخران به سلف صالح ياد مى شد .

6 ـ ادعاى اجتهاد از جانب كسانى كه اهليت آن را نداشته اند .

7 ـ منزوى كردن فقه اجتهادى شيعه به علت همگام نبودن با حكومت مركزى و واليان و خلفاى زمان , و رسميت دادن به مذاهب اربعه , كه به نظر برخى از محققان از مهمترين عوامل است , زيرا تنها مذهبى كه كيان زمامدارى و حكومت آنان را از نظر علمى زير سؤال مى برد و توانايى بر كنار نمودن آنها را داشت مذهب فقهى اماميه بود .

8 ـ اختلاف و درگيرى بين اهل اجتهاد و قيام هر يك بر باطل نمودن نظريه ديگر , آنچنان كه گويا با دشمنان خود رفتار مى كردند .

9 ـ نبودن واجد شرايط اجتهاد و اميد نداشتن به اينكه در زمان آتى كسى واجد آن