10 ـ جهت سهولت در امر قضا , زيرا دولت عباسى ضامن اجراى فتاواى مجتهدان بود و بر اثر اختلافات زيادى كه در فتاواى آنها وجود داشته مشكلاتى را به وجود مىآورده , لذا دولت عباسى در بلاد اسلامى تصميم گرفت كه فتاواى چهارنفر از آنها را كه عبارت بودند از : ابوحنيفه و مالك بن انس اصبحى و محمد بن ادريس شافعى و احمد بن حنبل شيبانى را معتبر شمارد و از اين رو مذاهب آنان در بلاد رسميت يافت .

11 ـ ترس از مخالفتهاى غير قابل كنترل اهل نظر و افزوده شدن بر اوضاع آشفته و لذا از هر نوآورى و نوپردازى جلوگيرى شد .

12 ـ حصول اجماع بر تعبد به آراى پيشين , و چون براى اجماع ارزش اصولى قايل بودند و لو آنكه به طور قهرى و جبرى حاصل شده باشد , از اين رو مذاهب را منحصر در مذاهب چهارگانه معروف نموده اند .

اينها عواملى بود كه اهل تحقيق آنها را يادآور شدند [1] .

40 ـ نقش دشمنان اسلام در سد باب اجتهاد :

نگارنده بر اين بينش و اعتقاد است كه در طرح نظريه سد باب اجتهاد در ابحاث فقهى , دشمنان اسلام نقش بسزايى داشته اند زيرا اين بهترين راه براى بيرون كردن فقه اجتهادى از صحنه هاى علمى , فرهنگى , حقوقى , كيفرى , اقتصادى , اجتماعى , سياسى و حكومتى بوده است , بدين طريق :

اولا : جلوى پويندگى فقه اجتهادى را گرفتند .

ثانيا : آن را از همه صحنه هاى زندگى خارج نموده اند . توقف در استنباط و بسنده كردن بر آرا و نظريات پيشوايان مذاهب چهارگانه نتايج سوئى را براى جامعه اهل سنت