ب ـ آنچه را كه راويان ثقه از او نقل نكرده اند , كه به كتب يا مسائل النوادر معروفند .

دسته اول , شش كتاب است به نامهاى مبسوط , جامع الكبير ( كه در حيدرآباد هند چاپ شد ) جامع الصغير ( كه در حاشيه كتاب الخراج به طبع رسيده است ) سير الكبير , سير الصغير و زيارات .

اين شش كتاب را ابوالفضل مروزى , معروف به حاكم ( م 344 ) در كتابى به نام كافى ( كه در كتابخانه مصر به صورت خطى موجود است ) جمع آورى نموده و سپس محمد ابن احمد سرخسى ( م حدود اواخر قرن پنجم ) كتاب كافى را درسى جزء شرح نمود و آن را مبسوط نام نهاد .

دسته دوم عبارتند از : كتاب امالى محمد در فقه و كتاب الرقيات و آن شامل مسائلى است كه به هنگام قضاوت او از طرف هارون الرشيد در شهر رقه بر او عرضه شده بود .

و كتابهاى الهارونيات و الجرجانيات و المخارج فى الحيل و زياده الزيادات و كتاب نوادر محمد به روايت ابن رستم . و نيز كتابهايى كه از اصحاب مذهب حنفى نقل شده است مانند : المجرد , و الرد على اهل المدينه و كتاب الاثار كه اولى را لؤلؤى و دوم و سومى را محمد بن حسن شيبانى نقل كرده اند .

محمد بن ادريس شافعى كتاب الرد على اهل المدينه را در كتاب الام ( ج 7 ص 277 ) به عنوان كتاب الرد على محمد بن الحسن روايت كرده است و كتاب الاثار را انجمن احياء المعارف النعمانيه در حيدرآباد چاپ نموده است .

برخى بر اين بينش و عقيده اند : نخستين كسى كه كتابهايى در فقه حنفى تنظيم نموده , اسد بن عمرو است و برخى ديگر بر اين عقيده اند كه او نوح بن ابى مريم بوده است . ( مراجعه شود به طبقات حنفيه (

نويسندگان مجله احكام عدليه , اغلب مسائل آن را از كتابهاى ظاهر الروايه مذهب حنفى گرفته اند و در مواردى كه ميان ابوحنيفه و يارانش اختلاف وجود داشت , نويسندگان مجله , نظريه و رأيى را پذيرفته اند كه با نيازمنديهاى زمان و مصالح مردم آن روزگار سازگار بود و در برخى از مسائل حكم آنها مطابق مذاهب ديگر در مجله بيان شده , نه مطابق كتابهاى ظاهر الروايه .

مسائل فقه نزد حنفيان بر سه قسم تقسيم شده اند :

1 ـ ظاهر الروايه يا مسائل الاصول كه عبارتند از مسائلى كه راويان ثقه و يا يكى از