دهلوى حنفى در كتاب الانصاف فى بيان سبب الخلاف بنا به نقل فريد وجدى در دائرة المعارف ( ج 3 / ص 212 ) مى گويد : عمر به شريح مى گفت : (( فان جاءك ما ليس فى كتاب الله و لم يك فيه سنة رسول الله و لم يتكلم فيه احد قبلك فاختر أى الامرين شئت و ان شئت ان تجتهد برأيك لتقدم فتقدم و ان شئت ان تتاخر فتاخر و لا ارى التأخير الا خيرا لك (( .

هر گاه امرى برايت پيش آيد كه حكم آن را در كتاب خدا و سنت رسول نيافتى و نيز كسى هم پيش از تو سخنى درباره آن نگفته باشد مى توانى يكى از دو امر را اختيار كنى يا حكم را از راه رأى بيان كن و يا تأخير كن تا حكم برايت معلوم شود ولى من تأخير انداختن را بهترى مى بينم .

نمونه ديگر :

در نامه عمر بن خطاب به ابوموسى اشعرى چنين آمده : چنانچه قضاوت نمودى و سپس خلاف آن آشكار گرديد بايد از آن برگردى زيرا حق را نمى توان باطل نمود و بازگشت به حق از ادامه روش باطل بهتر است . ولى ابن حزم ظاهرى ( پيشواى مذهب ظاهرى ) آن را مجعول مى داند .

در الاحكام فى اصول الاحكام سيف الدين آمدى ( ج 3 , ص 150 ) و احياء العلوم الدين ابوحامد محمد غزالى ( ج 1 , ص 39 ) و فلسفه التشريع فى الاسلام دكتر محمصانى آمده : عمر بن خطاب مى گويد همانا عمر نمى داند كه بحق و راستى رسيده است يا خير ولى از سعى و كوشش فروگذار نمى كند .

و نيز در كتاب مذكور ( ص 81 ) آمده كه عمر گفت : اقضى فى الجد برأيى و اقول منه برأيى . )) من با سعى تمام به رأى خود حكم مى كنم و درباره آن از راه رأى مى گويم .

و در موردى ديگر مى گويد : (( السنة ما سنة الله و رسوله و لا تجعلوا خطأ الرأى سنة للامه )) : سنت آن است كه خدا و پيامبرش آن را سنت قرار داده و هيچ گاه اشتباه و خطا در رأى را سنت امت قرار ندهيد .