ولىّ ‌ ب 334

اكمل ‌ تمام تر، كامل تر (ف - م)

افضل ‌ برتر، فزون تر، پرمايه تر (ف - م)

پيغمبر(صلى الله عليه وآله) از تمام انبياء كامل تر است، زيرا او مظهر نبوّت مطلق است و ديگر انبياء از فيض نور وجود او بهره مى گيرند. و چون نبىّ، ولايت با نبوّت را دارد و ولىّ فقط ولايت دارد، به همين سبب پيغمبر(صلى الله عليه وآله) كامل تر و برتر و فاضل تر از اولياء است.

خاتم ‌ خاتم الاولياء، منظور حضرت مهدى (عج) است.

جمله ‌ به تمامى، همه

ختم ‌ پايان، تمام

ولايت با امامت حضرت مهدى(عج) به تمامى ظاهر شده و به كمال مى رسد.

و در دايره كمال، بر اوّلين نقطه آن كه حضرت محمد(صلى الله عليه وآله) است «اول ما خلق الله نورى»[1] ولايت تمام مى شود و در مراتبى كه نبوّت با نام او پايان مى يابد، در مراتب ديگر نيز ولايت را پايان مى بخشد. زيرا خاتم الاولياء همان خاتمالانبياء و باطن نبوت آن حضرت مى باشد.

چون حضرت مهدى برقرار كننده عدالت و از بين برنده ظلم و ستم در جهان مى باشد، هرآينه دنيا با وجود و ظهور او ايمن مى شود و چون در زمان او اسرار و حقايق الهى كشف مى گردد، همه توحيد گوى حقيقت مى گردند و به اين سبب دنيا

پر از ايمان مى شود. و جاندار و بى جان ـ همه موجودات عالم ـ به واسطه وجود آن حضرت به كمال مى رسند.

چون در زمان ظهور حضرت مهدى (عج) همه عارف و توحيدگوى مى گردند و اسرار حقيقت بر همه آشكار مى گردد، كفر از بين رفته و يك نفر كافر در جهان  پيدا  نمى شود و عدل حقيقى كه سايه وحدت حقيقت است به تمام و كمال ظاهر مى شود.

سرّ وحدت ‌ اسرار توحيد

واقف ‌ آگاه، داننده

واقف حقّ ‌ منظور حضرت مهدى (عج) است.

خداوند به ذات و صفات و اسماء خود بر حضرت مهدى(عج) تجلّى نموده است و چون آن حضرت از هستى خود فانى گشته، ذات و صفات و افعال خود را در ذات و صفات و افعال حق يافته و به همين سبب عين وحدت شده و در حقيقت او واقف و عارف به اسرار الهى گشته است. «لا يعرف الله الا الله»(2) اشاره به همين نكته دارد  و  چون آن حضرت مظهر ولايت مطلق است، وجه مطلق در وجود او ظاهر و پيدا مى گردد.