بالتصنيف هشام بن الحكم شيخ المتكلمين تلميذ ابى عبد الله الصادق عليه السلام صنف كتاب الالفاظ و مباحثها و هو اهم مباحث هذا العلم. ثم يونس بن عبد الرحمن مولى آل يقطين تلميذ الامام الكاظم موسى بن جعفر عليه السلام صنف كتاب «اختلاف الحديث» و هو مبحث تعارض الدليلين و التعادل و التراجيح بينهما ... الخ». و در جلد سوم رجال مرحوم مامقانى، ص 294 در ترجمه هشام بن الحكم چنين آمده است: «و كان ممّن فتق الكلام فى الإمامة و المذهب بالنظر و كان حاذقاً بصناعة الكلام حاضر الجواب».

س 3- لطفاً معناى فتوى‌ و قضاوت را بيان فرماييد.

ج- فتوى نظر دادن و اخبار از حكمِ كلّى است كه مجتهد، از ادلّه مربوطه، استنباط و بدست آورده است و تطبيق آن بر موضوعات و موارد آن، وظيفه خودِ مقلِّدين است و فتوى فقط براى مقلِّدين فتوى دهنده حجّت است. قضا و قضاوت، انشاء حكم است كه قاضى جامع الشّرائط براى رفع نزاع و خصومت بين مردم، در قضاياى جزئى حكم مى‌كند و مثلًا مى‌گويد اين مال يا اين حق، متعلّق به زيد است نه عمرو، يا امروز اول ماه و عيد فطر است و امثال اينها، و حكم قاضى جامع الشّرائط براى عموم مكلّفين حجت است.

س 4- مرجعيت و اعلميت براى عموم مردم از چه طريقى ثابت مى‌شود؟

ج- از طريق اهل خبره مورد اعتماد و اطمينان، يا شهادت آنان چنانچه متصف به صفت عدالت باشند.

س 5- آيا امورى كه مربوط به حاكم شرع است و در رساله‌ها فرموده‌ايد: «به حاكم شرع رجوع شود»، مربوط به مجتهد اعلم است و بايد به اعلم رجوع كرد