مسأله هشتم اسماء اشاره و ضماير

[كلام‌] مرحوم آخوند،

پس از بحث در مورد خبر و انشاء به ذكر مطالبى پيرامون اسماء اشاره و ضماير پرداخته و مى‌فرمايد: مطلبى كه در ارتباط با وضع در حروف گفتيم، [1] در مورد اسماء اشاره و ضماير نيز شبيه همان مطالب را مى‌گوييم، سپس مى‌فرمايد:

[1]- يادآورى: مرحوم آخوند در باب وضع در حروف فرمود: كلمه «مِنْ» و لفظ «ابتداء» در تمام مراحل سه‌گانه وضع، موضوع له و مستعمل فيه اتحاد دارند. واضع، مفهوم كلّى ابتدا را درنظر گرفته و لفظ را براى همان مفهوم كلّى وضع كرده است و در مقام استعمال نيز، لفظ را در همان مفهوم كلّى، استعمال كرده است و فرقى كه بين حرف و اسم وجود دارد اين است كه محلّ استعمال حرف با محلّ استعمال اسم تفاوت دارد. جايى كه «ابتداء» به‌صورت مستقل استعمال شود و غرض متكلّم، مستقلًا به اين مفهوم تعلّق گرفته باشد كلمه «الابتداء» به كار برده مى‌شود و جايى كه غرض متكلّم اين باشد كه «ابتداء» را به عنوان حالت و آلت براى غير، استعمال كند كلمه «مِنْ» را استعمال مى‌كند ولى در هر دو مورد لفظ «الابتداء» و لفظ «مِنْ» در همان معناى كلّى «ابتداء» استعمال شده‌اند.