responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : اصول فقه شيعه نویسنده : فاضل لنكرانى، محمد    جلد : 1  صفحه : 379

عنوان «نفس الأمر» واقعيت دارد نه به عنوان اينكه مابازاى خارجى داشته باشد، عنوان «نفس الأمر» اعم از واقعيت است. واقعيت عبارت از وجود خارجى و وجود ذهنى است ولى «نفس الأمر»- مانند امور اعتباريه- داراى معناى وسيعى است، مثلًا ملكيت به هر سببى تحقق پيدا كند بالاخره در نفس الأمر ثابت است يعنى عقلاء، حيازت‌كننده، وارث و مشترى را مالك مى‌بينند. بنابراين در همان ظرفى كه ملكيت و امثال آن تحقق دارد يك وجود ديگرى نيز تحقق دارد كه از آن به «وجود انشائى» تعبير مى‌كنند، كه انسان لفظ را استعمال كند و معنا به همين لفظ ايجاد شود. اين وجود انشائى علاوه بر اينكه در بيع غاصب تحقق دارد در بعضى از مفاهيم كه داراى واقعيت خارجى و ذهنى هستند نيز وجود دارد، مثلًا طلب، داراى واقعيت خارجى- يعنى اراده قائم به نفس- و واقعيتى ذهنى- يعنى تصوّر مفهوم طلب- مى‌باشد، ولى براى طلب، يك وجود انشائى نيز تحقّق دارد. و صيغه افعل، به معناى وجود انشائى طلب است. وجود انشائى طلب، هميشه مسبوق به اراده قائم به نفس نيست بلكه گاهى تخلّف پيدا مى‌كند. گاهى متكلّم، صيغه افعل را به كار مى‌برد ولى در نفسش اراده تحقق مأمور به در خارج را ندارد، مثلًا وقتى امر مولا امر امتحانى باشد، وجود انشائى طلب تحقق دارد ولى هيچ‌گونه وجود واقعى براى آن در نفس مولا تحقق ندارد. ممكن است كسى بگويد: در فلسفه ثابت شده است كه «الشي‌ء ما لم يتشخّص لم يوجد» يعنى وجود، مساوق با تشخص و جزئيت است، تشخّص زيد، به خصوصيات فردى است. تشخّص وجود ذهنى، به همان تصوّر و تصوّركننده است. ولى آيا تشخّص وجود انشائى به چيست؟ مرحوم آخوند مى‌فرمايد: تشخّص وجود انشائى با شخص انشاءكننده و لفظ اوست به‌گونه‌اى كه اگر شخص ديگرى انشاء كند، وجود ديگرى تحقّق پيدا مى‌كند. و اگر همين شخص با لفظ ديگرى انشاء كند نيز وجود ديگرى خواهد شد، مثل تصوّر و وجود ذهنى كه اگر كسى دو مرتبه مفهوم انسان را تصوّر كند دو وجود ذهنى براى‌

نام کتاب : اصول فقه شيعه نویسنده : فاضل لنكرانى، محمد    جلد : 1  صفحه : 379
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست