يعنى خبر و انشاء هم در مراحل سه‌گانه «وضع، موضوع له، مستعمل فيه» متّحد بوده و فقط از ناحيه مقام استعمال با يكديگر تفاوت داشته باشند». [1] اگرچه در بيان اين مطلب، عبارتى ذكر كرده است كه از ظاهر آن برمى‌آيد «مستعمل فيه» در خبر و انشاء تفاوت دارند ولى ظاهر عبارت، مقصود ايشان نيست بلكه مراد همان چيزى است كه بيان كرديم.

مراد از خبر و انشاء چيست؟

جملاتى را كه متكلّم در مقام افاده مقصودش به كار مى‌برد بر سه قسم است: 1- جملاتى كه فقط در مقام اخبار به‌كارمى‌روند و استعمال آنها در مقام انشاء باطل است، مثل جمله «زيدٌ قائمٌ». 2- جملاتى كه فقط در مقام انشاء به‌كارمى‌روند، مثل صيغه افعل. متكلّم به هر غرضى كه اين صيغه را استعمال كند، اين صيغه براى انشاء است. خواه وجوب را اراده كند يا استحباب يا جواز و غير آن را، در همه اين موارد صيغه افعل براى انشاء استعمال شده است، حال گاهى براى انشاء وجوب و گاهى براى انشاء استحباب و گاهى در مقام توهّم حظر استفاده مى‌شود كه در اين صورت انشاء جواز و مشروعيت فعل است. البته بحث ما در مورد معانى حقيقى صيغه افعل است و الّا معانى ديگرى نيز براى صيغه افعل وجود دارد كه معانى مجازى مى‌باشند. 3- جملاتى كه گاهى در مقام اخبار و گاهى در مقام انشاء استعمال مى‌شوند، مثل جمله «بعتُ داري». فعل مضارع نيز گاهى به‌صورت خبريه و در مقام انشاء به‌كارمى‌رود مثل اينكه شخصى از امام عليه السلام در مورد نماز كسى سؤال مى‌كند و حضرت در جواب مى‌فرمايند: «يعيد صلاته‌». اين جمله، اخبار است ولى از آن وجوب استفاده مى‌شود و گاهى هم «يعيد صلاته‌» در مقام اخبار از آينده است يعنى در آينده نمازش‌

[1]- كفاية الاصول، ج 1، ص 16