است و تضاد و تناقض از اقسام آن مى باشد.

تفصيل بيشتر اين مطلب را به وقت ديگر موكول مى كنيم.

به يك معنا مى توان، مسئله مربوط به تضاد و تناقض و كليه احكام مربوط به محالات را، از مسائل مربوط به شناخت بدانيم، زيرا آگاهى از احكام محالات در شناخت مفيد واقع مى شود.

اما اين كه مجموع مباحث مربوط به محالات را بايد از قلمرو فلسفه و علوم بيرون دانست از آن روست كه فلسفه و علم با تفاوتى كه دارند، هستى را مورد بحث و بررسى قرار مى دهند، اما چيزى كه اصلا در صفحه وجود از آن خبرى نيست مانند محالات نمى تواند مربوط به فلسفه كه هستى را به طور مطلق، يا مربوط به علم هستى خاصى را مورد نظر قرار مى دهد، باشد.

اما اين كه بايد اين نوع مسائل را مربوط به شناخت دانست زيرا پس از آگاهى از وضع تضاد و تناقض مى توان، از وجود يكى، به عدم ديگرى پى برد و از حال يكى، حال ديگرى را شناخت.

6ـ مثلث هگل و ماركس، ارتباطى به ضدين ندارد

ديالك تيك هگل كه براساس تصوير مثلثى در طبيعت و تاريخ و جامعه است و اين كه طبيعت و تاريخ روى اين مثلث به تكامل مى رسند ارتباطى به مسئله (ضدين) در منطق ارسطو ندارد.

در بحث هاى آينده مشروع اين مثلث را كه ماركسيسم نيز آن را وارد فلسفه خود كرده است خواهيد خواند و خواهيم گفت كه وى مى گويد: