صلح اضداد است عمر اين جهان *** جنگ اضداد است عمر جاودان

زندگانى آشتى ضدها است *** مرگ آن، كاندر ميانشان جنگ خاست[1]

باز مى گويد:

اين جهان جنگ است چون كل بنگرى *** ذره ذره همچو دين با كافرى

اين يكى ذره رود سوى فنا *** و آن دگر پره پرد سوى سما

از اين بيان ها به روشنى استفاده مى شود چنين تضادى پايه ادامه فيض وجود، و زيبايى طبيعت و تنوع موجود است و اين تضاد، نه تنها محال نيست بلكه ستون نيرومند جهان هستى است.

3ـ روان انسان از نيروهاى مختلف تركيب شده است

از نظر فلاسفه اسلامى نه تنها جسم انسان با عناصر و نيروهاى گوناگون به هم آميخته است بلكه روح و روان او با غرايز گوناگون و خواسته هاى متضاد عجين گرديده است و انسان مظهر سلطه هاى مختلف و پايگاه نيروهاى يزدانى و اهريمنى و يا به تفسير صحيح تر مركز تجمع قواى عقلانى و نفسانى، الهى و شيطانى مى باشد، و عظمت