صورت نوع ممتاز در مى آيند بدون اين كه انقلابى در آن ها رخ دهد، و به تعبير ديگر، از تراكم يك رشته تغييرات جزئى به صورت تدريجى، نوعى پيدا مى شود بدون آن كه مجموع تغييرات كمى، به طور ناگهانى به كيفى (نوعى) تبديل شوند و تخلف اين قانون در طبيعت آن چنان زياد است كه ما فقط به ذكر نمونه هايى چند اكتفا مى كنيم:

1ـ انسان و جانداران بى شمارى با يك جهش از مادر متولد مى شوند، ولى هرگز تكامل آن ها به صورت دفعى و انقلابى نيست، بلكه به تدريج از نردبان تكامل بالا مى روند و قله هايى را فتح مى كنند، رشد جنين در رحم مادر كه روشن ترين نمونه تكامل موجودات زنده است، جز يك رشته اتصالى از تغييرات كمّى و كيفى به صورت هاى گوناگون: تحليل توسعه، توليد و تخصص نيست، اگر بخواهيم درباره اين موجودات از انقلاب سخن بگوييم فقط بايد دوران تولد و بلوغ آن ها را مطرح كنيم.

2ـ زمين و ديگر سيارات با يك جهش از خورشيد جدا شده اند ولى تكامل زمين و سپرى شدن دوره هاى آن ها تدريجى بوده و طى ميليون ها سال آهسته آهسته سرد و آماده پيدايش موجودات جاندار شده است.

3ـ در بسيارى از موجودات حصول كيفيت جديد در گرو انقلاب دفعى نيست; مثلا ذوب شدن شيشه و موم تدريجى است يا تبديل هسته به درخت و تخم مرغ به جوجه دفعى نيست حتى افزايش گرما در برخى از فلزات و كاهش آن، مايه نرمى و سفتى فلز مى شود بدون آن كه در آن انقلابى ايجاد كند.