18

جهش و انقلاب: اصل سوم ديالك تيك

اصل «جهش و انقلاب» را مى توان پس از اصل حركت، سومين اصل فلسفه ماركس خواند گوياترين تعبير براى اين اصل، همان جهش و انقلاب است. و استفاده از لفاظ «كمّيت» و «كيفيت» در اين مورد كاملا اشتباه مى باشد و علت اشتباه، پس از توضيح مقصود «هگل» كه بنيان گذار يا كاشف اين قانون است، روشن مى گردد.

هگل مى گويد: دگرگونى هاى تدريجى در يك شىء نمى تواند به صورت بى نهايت بالا برود. تغييرات تدريجى، سبب مى گردد كه پس از مدتى در شىء، انقلاب وجهشى رخ دهد. و شىء تغيير ماهوى پيدا كند و به نوع تازه اى مبدل گردد; نوعى كه با نوع قبل از انقلاب، كاملا متفاوت بوده و اثر ويژه اى خواهد داشت.

شاهد مثال معروف او در اين مورد افزايش تدريجى حرارت آب است كه پس از اندى از بروز حرارت، نوبت انقلاب وجهش مى رسد، ناگهان آب گرم و داغ، به بخار كه موجود مغاير با آب است و هر كدام اثر ويژه اى دارد، تبديل مى شود. و اگر آب، تغييرات تدريجى را به صورت