... اين گياه رشد مى كند، گل مى دهد، با آن عمل لقاح صورت مى گيرد و خلاصه باز هم دانه هاى ديگرى به وجود مى آيد و همين كه دانه رسيد ساقه مى رويد و گياه هم به نوبه خود نفى مى شود، ما به عنوان نفى نفى دوباره دانه جو داريم نه يك برابر بلكه ده، بيست و سى برابر».

آن گاه وى اين بيان را درباره حشرات مانند پروانه نيز مطرح مى كند و اضافه مى نمايد كه: «سراسر زمين شناسى سلسله اى از نفى شناسى نافى است، سلسله اى متوالى از انهدام سنگ هاى قديم و رسوب سنگ هاى جديد مرتباً بخش زيادى منهدم و به صورت ماده تشكيل دهنده اقشار جديد، در مى آيد، ولى نتيجه آن مثبت است».

وى اين اصل را در جامعه و تاريخ يك اصل مثبت و جامع مى داند و مى گويد: «اقوام كشاورز با مالكيت جمعى بر زمين آغاز به فعاليت كردند... در طى تكامل كشاورزى اين مالكيت جمعى به قيد و بندهاى توليد مبدل مى شود، مالكيت عمومى رفع و نفى مى شود و طى مراحلى به مالكيت خصوصى مبدل مى گردد، آن گاه نفى مالكيت خصوصى و تبديل آن به مالكيت عمومى ضرورتاً بروز مى كند، ولى اين خواست به معناى ايجاد مجدد مالكيت جمعى اول قديمى نبود بلكه به معناى ايجاد تكامل كامل تر و پيشرفته تر از مالكيت جمعى است».

نارسايى هاى سخنان انگلس

1ـ اگر مقصود از اين اصل همان اصل حركت، يا مثلث هگل باشد در اين صورت جايگزين ساختن نفى در نفى به جاى آن دو، نتيجه اى جز فريب كارى و گمراهى خواننده ندارد و وظيفه يك فيلسوف واقع