3ـ حس زيبايى;

4ـ حس مذهبى.

هر يك از اين احساس ها در بناى تاريخ نقش مؤثرى دارند.

انسان در سايه حس كنجكاوى علوم و صنايع را پايه گذارى نموده است. اين همان حس كنجكاوى است كه از روزگار پيشين به كاشفان و مخترعان نيرو بخشيده است كه از روى رازهاى نهفته پرده بردارند و با ناملايمات و سختى ها بسازند. و بسان شمع بسوزند و دور خود را روشن سازند.

انسان در سايه حس نيكى، به يك رشته خوبى ها كشيده مى شود و از بدى ها منزجر مى گردد و بسيارى از احساس هاى درونى انسان شاخه اى از اين حس است، مانند: حس دادگرى، ضعيف نوازى و نوع دوستى.

حس نيكى، مبدأ يك رشته تحولات تاريخى و اجتماعى بوده است، در سايه اين حس، مراكز درمانى و بهداشتى پرورشگاه ها و نوا خانه ها ساخته شده و اموال فراوانى در اين راه خرج و ثروت هاى كلانى وقف شده است.

حس زيبايى پديد آورنده هنر و سبب تجلى انواع ذوقيات مى باشد، انواع كاشى كارى ها، معمارى ها، تابلوها، مناظر زيبا و انواع خطوط و تذهيب كارى، صنايع ظريف دستى كه بخشى از تاريخ بشر را تشكيل مى دهد، محصول حس زيبايى اوست.

حس مذهبى از اصيل ترين حس هاى انسانى است و هر فردى در سايه اين حس به سوى خدا و جهان ماوراء طبيعت كشيده مى شود، اين